نام پژوهشگر: عطاالله هاشمی

بررسی تحلیلی الزامات فلسفی منطق موجهات با تاکید بر ذات گرایی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1392
  عطاالله هاشمی   فرشته نباتی

محور اصلی این پایان نامه بررسی نسبت میان منطق موجهات و آموزه فلسفی-متافیزیکیِ ذات گرایی است. منطق صوری موجهات مبتنی بر سمانتیک استاندارد کریپکی، در معرض این اتهام قرار دارد که متعهد به آموزه ی فلسفی ذات گرایی است و پژوهش حاضر ضمن ارایه توضیح مختصری از مفاهیم رایج در متافیزیک موجهات، به بررسی این امر می پردازد. در ذیل این بررسی، برخی از تقریرهای متنوع از ذات گرایی شرح داده شده اند. ذات گرایی ارسطویی یکی از مهم ترین این تقریرها محسوب می شود. استدلال شده است که این قسم از ذات گرایی قابل تطبیق با منطق موجهات نیست. کواین، از مهم ترین چهره های منطقی و فلسفی معاصر، مدعی التزام منطق موجهات به ذات گرایی است و هم منطق موجهات و هم ذات گرایی را مورد انتقادات گوناگون قرار داده است. در این پژوهش استدلال های کواین مورد شرح و تفصیل واقع شده اند و برخی از پاسخ های مهمی که به این انتقادات مطرح شده ، مورد ارزیابی قرار گرفته اند. نقد و بررسی برخی از تقریرهایی از ذات گرایی که بر مبنای منطق موجهات خصوصا وجه شیءای(de re) پی ریزی شده اند، نیز بخشی از این رساله را تشکیل می دهد. در نهایت کوشیده ام تا نشان دهم که منطق موجهاتِ مبتنی بر سمانتیک استاندارد کریپکی، ملزم به پذیرش ذات گرایی است و البته ذات گرایی (حداقل در برخی تقریرهای آن)آموزه ی فلسفی معنادار و قابل دفاع است. نشان داده ام که برخی از پاسخ-هایی که به انتقادات کواین علیه موجهات و ذات گرایی، مطرح شده اند، توانایی حل مشکلات مطرح شده در انتقادات کواین را دارند اما این پاسخ ها متکی بر پیش فرض هایی هستند که در فلسفه کواین قابل پذیرش نیستند؛ لذا نمی توان در نظام فلسفی کواین، جایی برای منطق موجهاتِ مبتنی بر سمانتیک کریپکی و آموزه فلسفی ذات گرایی گشود.