چکیده استخراج و اندازه گیری فنولیک اسیدهای وانیلیک، کافئیک، پاراکوماریک و فرولیک از عسل چندگیاه توسط استخراج فاز جامد (spe) با کارتریج c18 و روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (hplc) انجام شد. بهینه سازی شرایط spe و جداسازی با hplc، با استفاده از طرح مرکب مرکزی (ccd) انجام شد. به منظور دست یابی به حداکثر بازیابی فنولیک اسیدها از عسل، پنج فاکتور آزمایشی: ph محلول نمونه، حجم و ph مایع شستشو، نوع و حجم حلال شویشی بررسی گردیدند. برای انتخاب نوع حلال شویشی مناسب، حلال های مختلف نظیر: استونیتریل، متانول، تترا هیدرو فوران، اتیل استات، دی اتیل اتر و استن بررسی و متانول به عنوان حلال شویشی مناسب انتخاب گردید. بررسی اثر چهار فاکتور آزمایشی دیگر بر بازیابی فنولیک اسیدها با طرح فاکتوریل کسری دو سطحی انجام شد. آزمایش های لازم برای مدل سازی مجموع درصد بازیابی فنولیک اسیدها به منظور تعیین شرایط بهینه ی استخراج ، توسط ccd طراحی و انجام شدند. مدل سازی به روش رگرسیون خطی چندگانه (mlr) صورت گرفت. بازیابی فنولیک اسیدها از عسل تحت شرایط بهینه ی استخراج (0/2ph = برای محلول نمونه، 5 میلی لیتر از محلول آبی با 0/2ph = به عنوان مایع شستشو و چهار میلی لیتر متانول به عنوان حلال شویشی) بیش از 75% بود. بیشترین ظرفیت کارتریج برای جذب گونه های آزمایشی و حجم گذرشکست با بکارگیری کارتریج c18 به عنوان جاذب، تعیین شده که به ترتیب در محدوده ی gµ 700-300 و ml250-100 بودند. به منظور بهینه سازی شرایط جداسازی، اثر سه فاکتور آزمایشی: درصد حجمی متانول، تترا هیدرو فوران و استیک اسید در فاز متحرک، بر زمان بازداری فنولیک اسیدها بررسی گردید. آزمایش های لازم جهت مدل سازی زمان بازداری فنولیک اسیدها به منظور تعیین شرایط بهینه ی جداسازی، توسط ccd طراحی و انجام شدند. مدل سازی به روش mlr صورت گرفت. جهت یافتن سازگاری مناسب بین تفکیک پیک ها و زمان بازداری آخرین پیک در نمونه عسل، از روش بهینه ای پارتو استفاده شد. زمان بازداری وانیلیک، کافئیک، پاراکوماریک و فرولیک اسید تحت شرایط بهینه (3/78% حجمی آب، 19% حجمی متانول، 6/1% حجمی تترا هیدرو فوران، 1/1% حجمی استیک اسید در فاز متحرک) به ترتیب، 43/13، 08/16، 60/28 و 27/31 دقیقه بود. تحت این شرایط پیک های گونه های آزمایشی به خوبی از پیک ترکیبات مزاحم موجود در نمونه جدا شدند. حد آشکارسازی، محدوده ی خطی و انحراف استاندارد نسبی روش در اندازه گیری فنولیک اسیدها به ترتیب ppm 06/0-04/0، ppm 100-12/0 و 6-1% بود. مقدار وانیلیک و پاراکوماریک اسید در نمونه ی عسل چندگیاه به ترتیب 14/0±32/3 و 11/0±15/2 میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد.