نام پژوهشگر: ابراهیم ولی نیا

مقایسه ای بین سفر نفس اسفار و نفس شفاء
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری 1392
  ابراهیم ولی نیا   عبدالقاسم کریمی

این رساله کنکاشی تطبیقی پیرامون نفس و مسائل آن از منظر ابن سینا در کتاب شفاء و ملاصدرا در کتاب اسفار است. در ابتدا نظرات ابن سینا در شفاء بیان شده، سپس مهم ترین نظریه های ملاصدرا در اسفار پیرامون نفس بیان می گردد و در بخش پایانی رساله ضمن معرفی اجمالی نظرات هر دو فیلسوف، نقاط قوت و ضعف نظریه های آنها مورد بحث، مقایسه و تحلیل قرار گرفته است. مسائلی چون تجرّد نفس، رابطه نفس با بدن، حدوث نفس، معاد نفس و کیفیّت بدن اخروی از چالش برانگیزترین مباحثی است که محل تضارب آرای این دو فیلسوف واقع شده است. ابن سینا در بحث تجرّد نفس، فقط نفس ناطقه را مجرّد می داند و بر بقاء آن دلیل اقامه کرده است؛ او حدوث نفس را روحانی دانسته و رابطه نفس با بدن را فقط اشتغالی می داند. معاد روحانی را با براهین عقلی قابل اثبات می داند، اما از اثبات معاد جسمانی اظهار عجز نموده و در نتیجه آن را تنها از طریق دلایل نقلی قابل پذیرش می داند. در مقابل، ملاصدرا در بحث تجرّد نفس علاوه بر نفس ناطقه انسانی، نفس حیوانی نیز مجرّد می داند؛ او برخلاف ابن سینا قائل به حدوث جسمانی نفس است؛ رابطه نفس با بدن را فطری و طبیعی می داند. معاد را روحانی و جسمانی دانسته و برخلاف ابن سینا معتقد است که می توان معاد جسمانی را با دلایل عقلی ثابت نمود.