بخش زیادی از مصرف انرژی در ساختمان ها صرف گرمایش و سرمایش آن ها می شود، در نتیجه سازندگان بنا از راهکارهای غیرفعال در جهت مقابله با شرایط سخت اقلیمی استفاده کرده اند. شرایط آب و هوایی یکی از عامل های تأثیرگذار بر معماری بومی ایران در اقلیم گرم و خشک می باشد. حیاط مرکزی به عنوان یکی از نوآوری های هنرمندان و معماران ایرانی در جهت تطبیق با شرایط نواحی کویری بوده است؛ که استفاده از این ساختار در ایجاد شرایط آسایش در این اقلیم بسیار کارا می باشد. هدف از این پژوهش مطالعه عملکرد حرارتی خانه های حیاط مرکزی در اقلیم گرم و خشک، با رویکرد تحلیل ریخت شناسی کالبد فیزیکی خانه های حیاط مرکزی می باشد. در ابتدا به بررسی کیفی راهکارهای غیرفعال در طراحی خانه های حیاط مرکزی کاشان به عنوان یک نمونه بارز اقلیم گرم و خشک پرداخته شد. سپس با استفاده از شبیه سازی تأثیر تغییر پارامترهای مختلف کالبدی را بر عملکرد حرارتی آنها مورد بررسی قرار گرفت. هدف از این تحقیق دستیابی به بهترین گونه ممکن خانه های حیاط مرکزی از لحاظ کارایی انرژی در کاشان می باشد. نتایج نشان میدهند که ابعاد و تناسبات، شکل، اندازه حیاط و نسبت پر به خالی این خانه ها تأثیر بسزایی در عملکرد حرارتی شان دارند. بر اساس نتایج این تحقیق شکل کلی و تناسبات مهم ترین معیار تأثیرگذار بر رفتار حرارتی این بناها می باشد؛ و در نهایت نتایج نشان میدهد که کالبد معماری خانه های حیاط مرکزی به مقدار قابل توجهی، منطبق بر شرایط اقلیمی بوده است.