نام پژوهشگر: مریم اسدی جعفری

تحلیل محتوای دو هفته نامه ادب و هنر پایداری "کمان"
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده علوم اجتماعی 1391
  مریم اسدی جعفری   حسن درزیان رستمی

اهداف پژوهش: تحلیل محتوای دو هفته نامه ادب و هنر پایداری "کمان". روش پژوهش: محقق برای بررسی محتوایی ساختار مجله کمان در حوزه روزنامه نگاری ادبیات دفاع مقدس، از روش تحلیل محتوا استفاده کرده است و جامعه آماری این تحقیق را کل شماره های منتشر شده دو هفته نامه ادب و هنر پایداری(کمان) از سال 1375 تا 1383 تشکیل می دهد، که تعداد آن 200 شماره است. در این تحقیق از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. محتوای اصلی: پس از انتشار «اطلاعات جنگ» در اوایل دهه 60 از سوی روزنامه اطلاعات و به دنبال آن تأسیس صفحه «جبهه و جنگ» در روزنامه جمهوری اسلامی، حرکتی در روزنامه ها آغاز شد که تا حد زیادی به ادب و هنر پایداری، تربیت خبرنگار، ترویج ارزش ها، توسعه فرهنگ شهادت و جبهه کمک نمود. اما با گذشت زمان و فاصله گرفتن از دوران جنگ تحمیلی، به نظر می رسد که صفحات، مجلات و به طور کل، رسانه های گروهی مرتبط با دفاع مقدس که باید نقش بسزایی در انتقال واقعیت های جنگ به نسلی که جنگ را ندیده و حس نکرده اند ایفا می کردند، رو به تعطیلی و افت کمی و کیفی نهادند. این روند تا آنجا ادامه یافت که امروزه جایگاه و وضعیت مطبوعات دفاع مقدس پس از گذشت 2 دهه از پایان جنگ، مناسب به نظر نمی رسد. از این رو، محقق در این تحقیق با بهره گیری از نظریه برجسته سازی به تحلیل محتوای 100 شماره (دو سال ابتدایی و انتهایی انتشار) دو هفته نامه ادب و هنر پایداری "کمان" در حوزه روزنامه نگاری ادبیات دفاع مقدس، پرداخته است. نتیجه کلی: بررسی ها نشان داد که موضوع تصاویر در صفحه آرایی داخلی و طرح جلد مجله کمان، در دو سال اول و دو سال آخر، بیشتر با تکیه بر تصاویر نمادین مرتبط با محتوا (نقوش اسلامی و ایرانی، دست، پا، قاب، ....) طراحی شده است. این نشان می دهد که دست اندرکاران مجله کمان، برای جلوگیری از دل زدگی مخاطب، از نمادهای کلیشه ای دفاع مقدس مانند چفیه و پلاک در طراحی صفحات استفاده نکرده اند و این امر، در جذب مخاطبان این گونه مجلات تخصصی موثر است. همچنین غالب مطالب در دو سال اول انتشار مجله کمان، در حوزه ادبیات دفاع مقدس بوده است. به همین دلیل، اخبار این مقطع نیز به معرفی نویسندگان و تازه های نشر آن ها پرداخته و به همین دلیل، ارزش های خبری «شهرت» و «تازگی» در راس آن ها قرار دارد.