نام پژوهشگر: زینب ثریامحابد

نقد و تحلیل رمانتیسم در شعر سیمین بهبهانی و طاهره صفار زاده
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بیرجند - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  زینب ثریامحابد   سید مهدی رحیمی

مکتب ادبی رمانتیسم، نهضتی فرهنگی، فکری و اجتماعی است که در اواخر قرن هجدهم میلادی با خصوصیاتی نظیر احساس گرایی، آزادی، علاقه به طبیعت، درون گرایی، کودکی و ... در شعر و ادبیات اروپا ظهور کرد، هر چند دوره ی این مکتب زیاد طول نکشید، اما نقطه ی تحولی برای تمام مکاتب ادبی بعد از خود بود و بر فکر و اندیشه ی بسیاری از کشورهای دیگر تأثیرات عمده یی گذاشت. در اواخر قرن نوزدهم میلادی بر اثر گسترش روابط شرق و غرب ابتدا زبان و ادبیات عرب را تحت تأثیر خود قرار داد و ا ندکی بعد در قرن بیستم در شاخه ای از ادبیات ایران پس از انقلاب مشروطیت، تأثیرات فراوانی گذاشت و شاعرانی با ویژگی های سبک رمانتیسم اروپایی به وجود آورد. سیمین بهبهانی و طاهره صفارزاده در دوره ای از زندگیشان به نوعی تحت تأثیر این مکتب بوده اند. نگارنده در این پایان نامه تلاش کرده است تا بر اساس مولفه های رمانتیسمی، اشعار این دو شاعر را بررسی کند و تفاوت ها و شباهت های رمانتیسمی آن دو را بازگو کند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که زندگی، نوع اندیشه و باورهای بهبهانی و صفارزاده در نوع به کارگیری مولفه های رمانتیسمی آن ها موثر بوده است. رمانتیسم بارز طاهره صفارزاده، رمانتیسم اجتماعی و انقلابی است که متأثر از نگرش های سیاسی و فعالیت های مذهبی او می باشد و سیمین بهبهانی در هر دو نوع رمانتیسم اجتماعی و فردی، اندیشه های خود را در شعر بازتاب داده است، اما در شعر بهبهانی احساس-گرایی به ویژه در حوزه ی فمنیسم و اروتیسم جلوه ی پررنگ تری دارد، در مجموع طاهره صفارزاده به رمانتیسم اجتماعی و سیمین بهبهانی به رمانتیسم فردی توجه بیشتری نشان می-دهد؛ اگرچه بهبهانی در مضامین اجتماعی و انقلابی هم فعالیت کرده و یک بعدی جلوه نکرده است. این پایان نامه از نظر ساختاری چهار بخش دارد: بخش اول که در ذیل آن به صورت اجمالی بعد از پرداختن به شرحی از شعر معاصر فارسی و عصر رنسانس؛ به پیش رمانتیسم و معرفی مکتب رمانتیسم، و ارتباط آن با دیگر مکاتب ادبی پرداخته شده است و در ادامه به رمانتیسم در ایران و تقسیم بندی دوره ای حضور این مکتب، در ایران پرداخته می شود، در پایان این بخش به تقسیم بندی مولفه های رمانتیسم اروپایی و ایرا نی می پردازیم. در بخش دوم در ذیل آن به شرح احوال، زندگی، اندیشه و آثار سیمین بهبهانی و طاهره صفارزاده پرداخته می شود و سالشماری از زندگی آن ها تهیه شده است و در بخش سوم به بررسی و نقد مولفه های رمانتیسم در شعر هر دو شاعر به صورت موضوع محور پرداخته شده است. بخش چهارم هم که قسمت نتیجه گیری ا ست، به بررسی تفاوت و شباهت مولفه های رمانتیسمی شاعران مد نظر پرداخته شده است و مهمترین نتایج پایان نامه به صورت فهرست وار بیان می شود و بعد از آن هم میزان بسامدی مولفه های رمانتیسم در ا شعار هر دو شاعر به قالب نمودار نشان داده می شود.