روش های اصلاح نباتات کلاسیک هرچند موفقیت های زیادی را برای مناطق هدفی که از پتانسیل بالای کشت و تولید برخوردار هستند به همراه داشته، لیکن با واقعیت های مناطق کم پتانسیل، موسوم به مناطق حاشیه ای چندان سازگار نبوده است. اصلاح نباتات مشارکتی به عنوان یک راه کار، و به صورت بهره گیری از نظرات کشاورزان و مشارکت آن ها در برنامه های اصلاحی به منظور تولید و معرفی ارقام مناسب جهت کشت درمناطق حاشیه ای مطرح گردیده است. در پژوهش حاضر تعداد 400 مزرعه گندم در شهرستان ماهنشان، به عنوان جامعه هدفی که از مناطق حاشیه ای نیز برخوردار می باشد، در طول سه سال زراعی 89-88 الی 91-90 انتخاب، و تعداد 30 صفت زراعی، محیطی و تیمارهای کودی و آبی اعمال شده از سوی کشاورز در آن ها یادداشت گردید. انجام تجزیه رگرسیون گام به گام برای هر سال زراعی و نیز مجموع سه سال نشان داد تمامی انواع کود، آبیاری، ارتفاع، آهن، بر ، منگنز ، پتاسیم، بافت شنی خاک، درصد آهک، میزان ماده آلی، میزان شوری، و صفات زراعی تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، طول ریشک و وزن هزاردانه روی عملکرد گندم تأثیرگذار هستند. تجزیه ضرایب مسیر صفات زراعی، اثرات مستقیم و غیرمستقیم آن ها را روی عملکرد مشخص نمود. جهت تعیین دهستان های برخوردار از این صفات اقدام به مقایسه آن ها در قالب طرح کاملاً تصادفی نامتعادل و مقایسه میانگین این صفات مابین دهستان ها گردید؛ کاربرد تکنیک زمین آمار، و نیز بررسی اثر متقابل ارقام با مکان نشان دهنده تطابق نتایج آن ها با نتایج حاصل از مقایسه میانگین صفات مابین دهستان ها بود. نتایج نشان داد که دهستان های قزل گچیلو و ماهنشان به عنوان مناطق کم پتانسیل در شهرستان می توانند مورد توجه اصلاح-گران قرار گیرند.