تحقیق حاضر با یان فرضیه شروع شده که از دیدگاه مرحوم نایینی و شهید مطهری مولفه های دموکراسی در اسلام وجود دارد اما نه به مفهوم غربی آن بلکه در چهارچوب قوانین و مقررات اسلامی که این تحقیق با هدف تبیین ابعد مهم این دو اندیشه و کشف عناصر و روابط تازه این دو اندیشه به صورت مقایسه ای و تبیین رابطه اسلام و دموکراسی از دیدگاه این دو اندیشمند طرح شده است وبرای نیل به این هدف این رساله در چهار فصل تبیین شده. فصل اول: با توجه به پیشینه دموکراسی، به انواع و مبانی دموکراسی به صورت کلی بحث شده است. فصل دوم: مردم سالاری دینی، فصل سوم: تحت اندیشه های سیاسی شهید مطهری مورد بحث و بررسی قرار گرفته و فصل چهارم: به مقایسه نظریه دو اندیشمند مورد نظر پرداخته که از نظر این تحقیق، نه تنها اختلاف مبنایی وجود ندارد بلکه شهید مطهری ادامه دهنده راه مرحوم نائینی بوده و مرحوم نائینی تئوریسین مردم سالاری دینی می باشد. در آخر نتیجه گیری می شود، به جای اثبات وجود رابطه بین اسلام و دموکراسی به صورت انفعالی باید ثابت کنیم که دموکراسی در همه نوع خود از دایره شمولیت کم تری نسبت به اسلام در تمام امور جامعه بشری برخوردار بوده است.