نام پژوهشگر: لیاقت‌علی عالمی

افساد فی الارض از نظر مذاهب اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1385
  لیاقت علی عالمی   محمدحسن زمانی

افساد مصدر باب افعال از فسد یفسد به معنی تباه کردن و از بین بردن است و افساد فی الارض یعنی ایجاد تباهی و خرابی در زمین. میان علمای مذاهب اسلامی تفاوت نظر وجود دارد مبنی بر اینکه آیا افساد فی الارض شامل جرایمی غیر از محاربه و قطع الطریق می شود یا نه؟عده ای از علما بر این باورند که افساد فی الارض همان محاربه است و جرم آن جدای از محاربه نمی باشد.ولی عده ای از علمای مذاهب اسلام اعتقاد دارند که افساد فی الارض چنانچه از معنی تحت اللفظی آن معلوم است یک مفهوم عام دارد که محاربه و قطع الطریق یکی از مصادیق آن است.و دلایل قرآن و سنت و دلیل عقلی بر تأیید نظر خودشان اقامه کرده اند.اما در میزان مجازات مفسد چندان سخن مشخصی نگفته اند. یعنی اگر فردی مفسد فی الارض شناخته شود،باید اعدام شود،چرا که زمانی محقق خواهد شد که جرم به اندازه ی محاربه سنگین باشد.به نظر میرسد نظر دوم صحیح باشد چرا که افساد همان فتنه است که در قرآن بدتر از کشتن تلقی شده است. شرایط زمانی و مکانی نیز اقتضا دارد که اولا: مفهوم افساد فی الارض عام باشد چون امروزه جرایم بسیاری پدید آمده که به هیچ وجه کمتر از محاربه و قطع الطریق نمی باشد و ثانیا مجازات این جرایم اعدام باشد به دلیل اینکه مصادیق اتم فتنه است و از طرفی ضرورت توجه به شرایط زمانی و مکانی در جعل احکام بر کسی پوشیده نیست.