نام پژوهشگر: محمدرضا موسوی فراز

فلسفه و فواید غیبت از منظر اهل بیت (ع)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1384
  محمد شریفی   مصطفی آزادیان

این پژوهش در چهار بخش از فلسفه و علل غیبت حضرت مهدی (عج) و فواید آن و اینکه در زمان غیبت چگونه می شود از وجود آن حضرت بهره برد؟ به بحث پرداخته است. بخش نخست به تعریف غیبت و چگونگی و اقسام آن پرداخته است غیبت صغری و غیبت کبری و واگذاری امر نمایندگی به مجتهدان دین شناس بررسی شده است. در پایان مراد از اهل بیت (ع) مشخص شده است. در بخش دوم فلسفه غیبت مورد بررسی قرار گرفته است. غیبت سری از اسرار الهی است و مردم در زمان غیبت آزمایش می شوند و مومنین از پشت کفار و منافقین بوجود می آیند غیبت سبب نجات یافتن آن حضرت از کشته شدن و نداشتن بیعت کسی بر گردن او است. و در زمان غیبت به تدریج ملتهای جهان با کسب آمادگیهای لازم برای ظهور حضرت مهدی مهیا می شوند. در بخش سوم، فواید غیبت حضرت مهدی (عج) بحث شده است. وجود امام برای اتمام حجت خالق بر خلق و برای واسطه در جریان فیض الهی بر خلق لازم است، اگر چه غایب باشد استفاده از وجود امام غایب (عج) به خورشید پنهان در ابر تشبیه شده است، آن حضرت در زمان غیبت بر اوضاع و اعمال مردم نظارت و در امور آنها بواسطه نمایندگانش تصرف می کند. همچنین وجود امام غایب سبب دلگرمی و نوید آینده روشن می شود و انتظار فرج و زندگی منتظرانه باعث اصلاح فرد و جامعه می شود. در بخش چهارم مطالب به صورت خلاصه و نتیجه گیری ذکر شده است.

"فلسفه آفرینش در نهج البلاغه"
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1385
  علی موسوی   محمدرضا موسوی فراز

تحقیق حاضر تحت عنوان "فلسفه آفرینش در نهج البلاغه" دارای چهار فصل می باشد. در فصل اول قبل از همه چیز مساله تحقیق را بیان نمودیم که آیا از دیدگاه امیرالمومنین (ع) در امر آفرینش هدف و حکمتی وجود دارد یا این که هیچ هدفی در امر آفرینش وجود ندارد و خلقت بیهوده و عبث خلق شده است؟ در فصل دوم فلسفه آفرینش جهان را مطرح نمودیم و با استفاده از فرمایشات امیرالمومنین (ع) حکمت خداوند را در امر آفرینش ثابت نمود و این نکته را بیان کردیم که طبق فرمایشات آن حضرت ماسوای انسان برای انسان و در خدمت او آفریده شده اند. در فصل سوم فلسفه آفرینش انسان مورد تحقیق قرار گرفته است. فصل چهارم اختقاص به بحث انسان کامل دارد که وجود انسان کامل در نشئه دنیا ضروری است و او هدف خلقت و غیات حرکت وجودیه و ایجادیه می باشد.

ادله نظریه کلامی ولایت فقیه از نظر عقل و نقل
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1384
  عبدالکریم موسوی   محمدعلی داعی نژاد

پژوهش حاضر بر اساس ادله کلامی ولایت فقیه طرح گردیده است. مطالب در قالب پنج فصل و یک خاتمه سازماندهی گردیده. 1- فصل اول که با عنوان کلیات نام گذاری شده 2- در فصل دوم بررسی و تبیین کلامی یا فقهی بودن مساله ولایت فقیه پرداخته شده است. 3- در فصل سوم دلایل عقلی ولایت فقیه طرح گردیده 4- در فصل چهارم دلایل نقلی ولایت فقیه مورد بررسی قرار گرفته 5- در فصل پنجم ولایت فقیه از منظر موافقان و مخالفان مورد تحلیل قرار گرفته است. 6- در خاتمه آثار و نتایج ولایت فقیه در پنج قسمت مورد بررسی قرار گرفته است.

علم ائمه از نظر عقل و نقل
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1385
  منصف علی مطهری   محمدعلی داعی نژاد

مباحثی پیرامون علم امام با رویکردی عقلانی، قرآنی و روایی است. از دیدگاه نگارنده امامت در مکتب شیعه در کنار اصول دین شمرده می شود و امام به جز وحی تمام ویژگی ها ووظایف پیامبر را بر دوش دارد و انجام این وظیفه به جز با علم وسیع و مصونیت از خطا امکان پذیر نیست. به همین منظور در این تحقیق به بررسی علم امام پرداخته شده است. در آغاز واژه علم از نظر لغت و اصطلاح متکلمان، فلاسفه، صوفیان و علم جدید و کاربرد آن در قرآن و کلام معصومان مفهوم شناسی شده است. در ادامه انواع تقسیمات علم، دیدگاه های مختلف در کیفیت حصول علم ابزارهای شناخت و راه های آن مطرح گردیده است. فصل دوم با واژه شناسی «لدن» و تحلیل علم لدنی آغاز و با شناخت علم لدنی ایمه و دیدگاه ها در باره آن ادامه یافته و نحوه دستیابی به این علم و منابع علم ایمه از قبیل قرآن، وراثت از پیامبر اکرم، کتاب جفر، صحیفه جامعه، اسم اعظم، الهام، گفتگو با فرشتگان، شهود و روح القدس و دلایل قرآنی و روایی علم ایمه و قلمرو آن شرح داده شده است. فصل سوم این نوشتار با مفهوم شناسی واژه غیب شروع شده و دیدگاه های مختلف در باره معنای اصطلاحی آن مطرح و مباحث مختلفی همچون اقسام غیب، تفاوت های علم خداوند و ایمه، ادله نقلی علم غیب، علم غیب پیامبران، آیاتی که بر علم غیب ایمه دلالت دارند، دلایل عقلی بر علم ایمه، انواع دلایل روایی به علم امام و شبهات وارد شده بر موضوع علم امام پرداخته شده است.

نقد و بررسی دیدگاه دکتر قفاری درباره امامت فصل اول، باب ثالث از کتاب (اصول مذهب الشیعه الامامیه الاثناعشریه)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1385
  طاهر علیجان   محمدرضا موسوی فراز

نوشتار حاضر، به بررسی بخشی از دیدگاه های ناصرالدین قفاری، یکی از عالمان اهل سنت با گرایش های وهابی گری می پردازد. و نقدهای وی در اعتقادات شیعه امامیه در زمینه امام و ویژگی های او و مبانی و اصول حاکم بر امامت را ارزیابی می کند. نویسنده در پنج فصل ابعاد مختلف امامت را از منظر شیعه امامیه اثبات کرده و شبهه های قفاری در این زمینه را پاسخ می گوید. فصل اول به کلیات تحقیق اختصاص دارد. در فصل دوم ابتدا تعریفی از امامت در لغت و اصطلاح ارائه شده، سپس نیاز و ضرورت وجود امام، صفات اصلی امام از منظر شیعه اثناعشری، مانند افضلیت، علم، عصمت امام همراه با ادله قرآنی، روایی و عقلی مبتنی برآن ها مطرح شده و اشکال های قفاری درمفهوم امامت و امام، منشأ پیدایی شیعه و افسانه عبدالله بن سبأ نقد گردیده است. پاسخ ایرادهای قفاری در زمینه مقام و موقعیت ویژه امام معصوم( و نقد دیدگاه های وی در تقیه، از دیگر مندرجات این بخش محسوب می شود. در فصل سوم به تبیین حصر امامت در دوازده امام از منظر شیعه پرداخته شده و شبهه های قفاری مطرح و ادله انحصار امامت در علی( و فرزندان معصوم آن حضرت به وسیله نص صریح و صحیح ذکر شده است. در فصل چهارم حکم منکر امامت و کفر وی از منظر اعتقادات شیعه و دیدگاه ائمه مذاهب چهارگانه اهل سنت مطرح و نقد می گردد. تکفیر صحابه از سوی شیعه و تصریح اهل سنت بر عدالت صحابه، اثبات ارتداد و عدم عدالت برخی صحابه، شروط عدالت آنان و نقد دیدگاه های قفاری، از دیگر مطالب همین فصل به شمار می آید. در فصل پنجم به بحث در این مسأله می پردازد که: تنها راه شناخت امام معصوم، نص صریح و صحیح است و با اجماع، انتخاب و شورا نمی توان امام را تعیین کرد. نویسنده در این موضوع نیز به اشکال های قفاری پاسخ می دهد.

مواضع کلامی امام صادق علیه السلام در برابر زنادقه (اثبات وجود خدا، توحید و برخی صفات الهی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1385
  اسحاق جوادی   محمدرضا موسوی فراز

این تحقیق با عنوان مواضع کلامی امام صادقی در برابر زنادقه (اثبات وجود خدا، توحید و برخی صفات الهی)به دنبال پاسخگویی به سوال از چگونگی مواضع امام صادق ع در برابر زنادفه می باشد. در فصل اول به کلیات تحقیق پرداخته شده است. فصل دوم دارای دو بخش می باشد. بخش اول زنادقه و عفاید آنان درباره وجود خداوند متعال شامل: انکار امور ماوراء الطبیعی و نامحسوس و اعتقاد به ناآفریده بودن عالم و نیز پیدایش جهان به خودی خود و بی نیاز از آفریدگار و جواب امام مطرح شده است. در بخش دوم استدلال های امام علیه السلام که عبارت است از راه فطرت و دل برهان نظم که با مطالعه در طبیعت و موجودات آشکار می گردد همچنین از طریق برهان هدایت در موجودات و جانداران و نیز برهان حدوث مطرح گردیده است. فصل سوم به عقاید زنادقه نسبت به توحید و چگونگی استدلال امام علیه السلام برای اثبات توحید اختصاص یافته است در فصل چهارم عقاید زنادقه نسبت به چند صفت دیگر خداوند متعال که عبارت از علم قدرت حکمت و عدل الهی باشد مطرح گردیده است و نیز جواب داده شده و چگونگی استدلال امام علیه السلام مورد بررسی قرار گرفته است در راستای این فصل جمع بندی و نتیجه گیری شده است. به نظر می رسد امام صادق علیه السلام در برابر زنادقه با استفاده از براهین عقلی و به طور واضح و قانع کننده و با بهره گیری از آنچه مورد قبول زنادقه بوده است همراه باحلم و بردباری مواضع کلامی خویش را تبیین کرده است.