این پژوهش در چهار فصل تنظیم شده است : در فصل اول به تاریخچه مسلمانان شبه قاره هند، حاکمان مسلمان در این کشور و شکل گیری گروه ها و فرقه های گوناگون مسلمانان اشاره شده است. در این نوشتار، اسباب مهّم سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و دینی(مذهبی) تفرقه در جامعه پاکستان و ظهور فرقه گرایی و تشنّج در عرصه های سیاسی و مذهبی ریشه یابی گردیده و عوامل داخلی و خارجی این پدیده زشت بررسی می شود. این پژوهش در چهار فصل سامان یافته است. نویسنده در فصل اوّل تاریخچه وضعیت مسلمانان در شبه قاره هند، حاکمان مسلمان، ظهور فرقه های مختلف اسلامی و پیدایی سه فرقه عمده شیعه، اهل سنّت و صوفیان در این کشور را توضیح می دهد. آن گاه ظهور تَنِش بین فرقه های مختلف مسلمان از دوران غزنویان تا پایان استیلای مغولان بر این منطقه را واکاوی کرده و ظهور جنبش های گوناگون اسلامی در سده اخیر در پاکستان را تشریح می کند. در فصل دوم عوامل و زمینه های داخلی تفرقه گرایی در پاکستان، اختلاف های فرقه ای و دینی آن، عوامل فرهنگی تأثیر گذار و سطوح مختلف اختلاف مسلمانان با یکدیگر بررسی شده است. در فصل سوم نقش عربستان سعودی در حمایت از برخی گروه های افراطی اهل سنّت، وقوع جنگ های پیاپی در افغانستان، منازعه کشمیر و واکنش در مقابل آثار مثبت انقلاب اسلامی ایران، از مهم ترین عوامل خارجی تأثیر گذار در تفرقه گرایی و فرقه گرایی مسلمانان در پاکستان مطرح شده است. نگارنده، تأثیر گروه های بین المللی، کشورهای بیگانه استعمارگر، دخالت های اقتصادی و سیاسی آنان و فعّالیت سازمان های غیر دولتی در پاکستان را نیز از عوامل خارجی تفرقه در این کشور برمی شمارد. فصل چهارم به بیان راهکارهای ایجاد وحدت بین گروه های مختلف مسلمان، طبق عقاید مشترک اسلامی اختصاص دارد و نویسنده، کارکردهای اجتماعی دین در برقراری اتحّاد، اِحیای اندیشه های ناب دینی در افشاگری اهداف استعمارگران و توجّه به دشمن مشترک را از عوامل وحدت می خوانَد.

پایان نامه مشتمل بر یک مقدمه و هفت فصل می باشد: در مقدمه از ضرورت تحقیق، اهداف، فرضیه ها، پرسش ها، پیشینه و مفاهیم همچون معنا، حجیت، عقل، سنت و ... بحث شده است. در فصل اول ریشه عقل، معانی آن در لغت و مترادفات آن بیان کرده ایم. ریشه عقل عقال به معنای (بند شتر) نمی باشد بلکه عقل (قوه دراکه) ریشه اش عقل (مصدر به معنای منع) یا عقال (که مصدر و به معنای منع است) و یا از معقل منقول می باشد و حجا، کیاست و ... مترادفات عقل اند. در فصل دوم اصطلاحات علمی عقل بیان شده است که به معنای وجود مجرد ذاتا و فعلا آمده و به معنای قوه دراکه و عماله و به سرشت انسان که ممیز انسان از دیگر حیوانات است آمده است. در فصل سوم معانی و اطلاقات روایی عقل بیان شده است که از جمله معانی آن وجود مجرد ذاتا و فعلا که اولین مخلوق نامیده شده است و به معنای عقل عملی و نظری و ... آمده است. در فصل چهارم پژوهش به حجیت عقل در سنت پرداخته شده است که در اقوال معصومین و در سیره علمی آنها حجیت عقل یک امر بدیهی و روشن است. در فصل پنجم دیدگاه قرآن درباره حجیت عقل مطرح شده است و ثابت شده که قرآن ماها را به تعقل تحریک و بر می انگیزد. در فصل ششم بحث از حجیت عقل از دیدگاه خود عقل به میان آمده است. در فصل هفتم که فصل آخر این پژوهش می باشد از محدوده حجیت عقل بحث شده است و در ضمن عقیده امین استرآبادی نیز نقد شده است.