نام پژوهشگر: فاطمه خداوردیلو

نقد دیدگاه ها و روش سیاسی معاویه از منظر امام علی (علیه السلام)
پایان نامه سایر - دانشکده علوم حدیث 1391
  فاطمه خداوردیلو   سید محمد مهدی جعفری

چکیده یکی از محورهای اساسی سیاست و زمام داری علی (علیه السلام) از همان آغاز حکومت ، پاک سازی حکومت از زمامداران منحرف دوره ی عثمان بود. یکی از این حاکمان ، معاویه بن ابی سفیان بود. مخالفت علی (علیه السلام) با معاویه به سبب اختلاف های شخصی نبود، بلکه تضاد بین اسلام اصیل با جاهلیت و کفر؛ و اختلاف بین دو نوع طرز تفکر و دو نوع سیاست متفاوت امام و معاویه بود. از آن جا که معاویه در بین معاویه شناسان اهل سنت به دو صفت تحمّل و سیاستمداری معروف است باید سیاست او با معیاری اصیل که همان روش و دیدگاه امام علی (علیه السلام) است، سنجیده شود تا چهره ی این شخصیت تاثیر گذار در تاریخ اسلام هر چه روشنتر نمایانده شود. در این تحقیق بر اساس خطبه ها و نامه های امام علی (علیه السلام) در نهج البلاغه و هم چنین روش حکومتی خود حضرت، به نقد دیدگاه ها و روش های معاویه در حوزه سیاست پرداخته شده است. دیدگاههای سیاسی و حکومتی معاویه در حوزه ی سیاست عبارت بود از این که: در نگاه معاویه قدرت و حکومت به مردم، اصالت دارد، او به حکومت نگاه سلطنتی داشته و نه خلافت به شیوه پیامبر؛ و نیز در نگاه سیاسی و مدیریتی او عرب بر عجم برتری داشته است. هم چنین در نظر معاویه برای رسیدن به قدرت و حفظ آن استفاده از هر وسیله ای جایز بود. روشهایی که معاویه در طول حکومت خود پیش گرفته بر اساس شرایط متفاوت و افراد مختلف، گوناگون است. ولی همه در راستای یک هدف (رسیدن به قدرت و حفظ آن) می باشد. از جمله روشهای او می توان به: پنهان کردن حقیقت از مردم، دشنام دادن به امیرالمومنین (علیه السلام) در خطبه های رسمی حکومتی مانند خطبه های نماز جمعه، برای بیزار کردن مردم از ایشان، تفرقه افکنی ، پیمان شکنی،گرسنه نگه داشتن و در مضیقه و تنگنا قرار دادن مخالفان، تطمیع سران و نخبگان قوم، تبلیغات دروغین، مکر و فریب و تقدس مآبی و تظاهر به دینداری، اشاره کرد. دیدگاه، روش، سیاست، معاویه، امام علی(علیه السلام).