چکیده آسیب شناسی حجاب و عفاف از منظر قرآن و حدیث و راه کارهای مقابله با آن به کوشش: فاطمه بیگم فقیهی در ارتباط با موضوع پژوهش با دو سئوال اساسی مواجه هستیم: 1- از منظر دین چه عواملی سبب وقوع و بروز ناهنجاری های اجتماعی در زمینه عفاف و حجاب است؟ 2- برای جلوگیری از این آسیب اجتماعی یا اصلاح آن چه راه کارهایی وجود دارد؟ در پاسخ به سئوال اول باید گفت: عوامل متعددی هم‏چون عوامل اعتقادی، فرهنگی، اقتصادی، تربیتی، اخلاقی و جامعه شناختی، در این زمینه نقش آفرین هستند که باید به عنوان عوامل آسیب رسان مورد توجه جدی واقع شوند. مهم ترین مصادیق و مواردی که تحت این عوامل قرار می گیرند را می توان چنین برشمرد: ضعف در معرفت دینی و ایمان افراد جامعه، ضعف در فرهنگ دینی و تهاجم فرهنگ بیگانه، کم رنگ بودن الگوهای رفتاری، احساس بی اعتقادی در مربیان، فقر و تنگدستی، کم توجهی خانواده ها نسبت به تربیت دینی فرزندان، ارائه مفهوم معیوب از دین در محیط های تربیتی، برخورد های تند و سرزنش های افراطی برخی خانواده ها نسبت به فرزند خاطی، خواسته های نفسانی، ثروت طلبی و دنیاخواهی، و رواج بد حجابی. در پاسخ به سئوال دوم نیز می توان چنین گفت: در زمینه اقدامات پیش گیرانه ، فعالیت های فرهنگی و تلاش آگاهانه برای تحول در نظام اعتقادات و ارزش های ذهنی متربیان و در نظر گرفتن نقش محیط در تأثیرگذاری بر فعالیت های فرهنگی و نگاه مسئولیت پذیر متولیان فرهنگ در قبال ترویج حجاب و عفاف به عنوان مهم ترین اقدام مطرحند. هم چنین در ارتباط با اقدامات اصلاحی و تربیتی و نیز تأدیبی، احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر و در نظر گرفتن عواقب بی تفاوتی در قبال این فریضه بزرگ الهی و توجه به نقش خانواده در اصلاح و تربیت فرزندان به عنوان مهم ترین راه کار در مواجهه با ناهنجاری های موجود در جامعه در زمینه حجاب و عفاف قابل پی گیری است. کلید واژه : حجاب، عفاف، حیا، فرهنگ دینی، تربیت اسلامی.