نام پژوهشگر: فاطمه محمّدی سلیمانی

ادبیّات نمایشی در شعر سیاسی عصر مشروطه با تأکید بر نمایشنامه سه تابلوی مریم میرزاده عشقی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  فاطمه محمّدی سلیمانی   محمدصادق بصیری

هنر و ادبیّات گرچه ظاهراً دو عنوان و دو رشته مستقل از یکدیگر به نظر می رسند، دارای آمیختگی، پیوستگی و مرزهای بسیار نزدیک و مشترکی هستند که نشان از قرن ها تعامل با یکدیگر و داد و ستد صوری و محتوایی دارند. از مصادیق بارز تلفیق ادبیّات و هنر و تأثیر آن دو بر یکدیگر، نمایشنامه هایی است که در گذشته فرهنگ ملّت ها از جمله در ایران نوشته شده و در پیشینه ادبیّات فارسی نیز راه یافته است تا اینکه در عصر مشروطه به دلیل اوضاع خاص سیاسی و اجتماعی آن روزگار، ادبیّات نمایشی ظهور بسیار ممتازی پیدا کرد. از نمایشنامه نویسان دوره مشروطه میرزاده عشقی است که علاوه بر تفکّرات انقلابی، سیاسی و اجتماعی، دارای ذوق ادبی و هنری فوق العاده ای است. او توانست پاره ای از مسائل حاد اجتماعی عصر خویش را در اثری فاخر به نام ایده آل یا سه تابلوی مریم به زبان دراماتیک (نمایشنامه ای ) در آورد. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که می توان سه تابلوی مریم را نمایشنامه ای منظوم با محتوای سیاسی و اجتماعی دانست؛ به همین دلیل ارزش فوق العاده ای دارد. با وجود این، میرزاده عشقی برخی عناصر تکنیکی نمایشنامه را از نظر دور داشته است؛ مثلاً این نمایشنامه، دارای زمان نمایشی نیست زیرا بر روی پرده نمایش نیامده و اجرا نشده است. نکته دیگر کاربرد پاره ای واژه های سطحی و روبنایی است که علّت اصلی آن، توجّه شاعر به سیاست و اجتماع بوده که از هنجار عادی خارج شده است.