زهرا آقاعلیان دستجردی سعید قماشی
چکیده: دیدگاه های گوناگون، تبیین های متفاوتی از علل وقوع جرم در جامعه ارائه داده اند. دیدگاه های زیست شناختی و روان شناختی دلیل کج روی و جرم را در ساختمان فیزیکی و تجربیات دوران کودکی می دانند. در حالی که مکاتب جامعه شناختی، ساختارهای اجتماعی نابرابر، کاهش سطح همبستگی هنجاری، عدم وجود منابع حمایت اجتماعی و کاهش سرمایه اجتماعی را علت اصلی افزایش جرایم در جوامع در حال توسعه می دانند. پژوهش ها نشان می دهد که افزایش سطح بی اعتمادی باعث کاهش سطح همکاری و تعاملات صحیح اجتماعی و افزایش جرم می شود، در حالی که سرمایه اجتماعی، جامعه پذیری مثبت کودکان و نوجوانان را رقم می زند و تضادهای شخصی و اجتماعی را قابل تحمل می سازد و این تضادها را به طور مسالمت آمیزی حل می کند. بنابراین شناخت مکانیسم و چگونگی تأثیر سرمایه اجتماعی در پیشگیری از وقوع جرم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این پژوهش با استفاده از سرمایه اجتماعی در سه نهاد خانواده، مدرسه و محله، رابطه بین سرمایه اجتماعی و جرم و نقش سرمایه اجتماعی این نهادها در پیشگیری از جرم بررسی شده است. هم چنین تأثیر مشارکت و اعتماد اجتماعی در پیشگیری از جرم مورد تحلیل قرار گرفت. نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی است که جهت انجام آن از روش کتابخانه ای استفاده شد. دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد: سرمایه اجتماعی خانواده که شامل روابط صمیمی بین کودک و والدین و مدت زمانی است که اعضای خانواده با هم سپری می کنند و هم چنین سرمایه اجتماعی مدرسه و میزان توانایی معلمان در ارائه یک الگوی مثبت و آموزش هنجارها، همگی در جامعه پذیر نمودن هرچه بیش تر کودک و نوجوان و در نتیجه کمک به پیشگیری از جرم مفید خواهد بود. از سرمایه اجتماعی محله هم می توان در اداره امور محله و پیشگیری از جرم استفاده نمود. در خصوص مشارکت و ارتباط آن با پیشگیری از جرم نیز تمرکز بر مشارکت هرچه بیش تر شهروندان در اداره محیط شهری و استفاده از ظرفیت بالقوه آنان در مدیریت مسائل اجتماعی و زمینه هایی که منجر به بزهکاری می شود، در قالب نهادهای مردمی می باشد. با افزایش اعتماد در بین شبکه های اجتماعی هم، می توان روحیه تسامح، پذیرش بیگانگان و بازشناسی تفاوت های اجتماعی را به صورت معقول بین کنشگران اجتماعی گسترش داد و موجبات اجتماعی پیشگیری از جرم را فراهم آورد. در مجموع سرمایه اجتماعی می تواند از هزینه های بخش رسمی به مقدار قابل توجهی بکاهد و ابزار مناسبی برای پیشگیری از جرم به شمار رود.
