نام پژوهشگر: حسین رضانژاد

مناسبات سیاسی و مذهبی سربداران و حکومت های همجوار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1392
  حسین رضانژاد   بشری دلریش

یکی از ویژگی های تاریخ سیاسی ایران در قرن هشتم هجری قمری،حد فاصل زوال ایلخانان تا روی کار آمدن تیموریان، وجود سلسله های محلی متعددی است که در چهارگوشه ایران تشکیل شدند. در این میان شرق ایران و خراسان محل قدرت نمائی حکومت های متعدد از جمله حکومت سربداران با اتکاء به مذهب تشیع اثنی عشری بود. در جوار سربداران و پیش از آنان، حکومت های سنی مذهب طغاتیموریه، آل کُرت و جانی قربانی ها نیز جهت کسب قدرت سیاسی به تکاپو برخاسته بودند. با تشکیل این حکومت ها در جوار سربداران، این پرسش مطرح می گردد که چه علل و عواملی رویارویی این حکومت های محلی در خراسان را گریزناپذیر می ساخت و پیامدهای حاصل از آن چه بود. به رغم روابط کمرنگ دوستانه حکومت های محلی در خراسان، علل و عوامل متعدد چون مسائل ارضی و گسترش قلمرو بویژه رقابت بر سر تصرف خراسان، تفاوت و تباین مذهبی واختلافات سیاسی، وقوع برخورد و تنش بین حکومت های محلی خراسان را گریزناپذیر می ساخت که در نهایت منجر به ضعف و در نتیجه زوال و سقوط آنان شد. از سوئی آشفتگی اوضاع اقتصادی و اجتماعی، عدم تحقق وحدت سیاسی و عدم شکل گیری دولتی شیعی فراگیر در ایران، از پیامدهای قطعی جدال های سیاسی، مذهبی این حکومت ها بود که نهایتاً زمینه برای ورود امیرتیمورگورکانی به خراسان و تشکیل حکومت واحد در ایران فراهم شد. پژوهش حاضر با شیوه ی تحلیلی ـ توصیفی، با اتکاء به منابع دست اول و تحقیقات جدید بر آن است تا زوایای پنهان و آشکار مناسبات این حکومت های محلی و پیامدهای حاصل از آن را بررسی و تحلیل نماید.