نام پژوهشگر: زهیر اختر جعفری

مناسبات مسلمانان و یهودیان از رحلت پیامبر "ص" تا سقوط امویان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1386
  زهیر اختر جعفری   منصور داداش نژاد

یهودیان یکی از گروه های دینی مهم در شبه جزیره عربستان بودند که پس از ظهور اسلام، همواره با مسلمانان درگیر بوده و میان ایشان تنش های دایمی وجود داشت. پس از رحلت رسول خدا (ص) یهودیان با توجه به عدم کارآیی روش های پیشین، شیوه های نوینی را به کار گرفتند تا بتوانند با نفوذ فرهنگی در میان مسلمانان، به مبارزه خود ادامه دهند. پژوهش حاضر با روش کتابخانه ای، تلاش کرده تا مناسبات یهودیان و مسلمانان را در محدوده زمانی پس از رحلت پیامبر اسلام(ص) تا پایان خلافت امویان، تحلیل کند. یهودیان در زمان خلفای سه گانه از آزادی نسبی برخوردار بودند و به همین دلیل به نشر خرافات در میان مسلمانان پرداختند. در این زمینه کعب الاحبار از جایگاه ویژه ای برخوردار بود، تا جایی که عمر از او تقاضای موعظه می کرد. او در زمان خلیفه سوم به چنان منزلتی دست یافت که توانست بر مسند فتوا و قضاوت تکیه بزند. عثمان نیز برای تصرفات بی جای خود در بیت المال، از او اجازه می گرفت. اما در زمان حکومت امام علی(ع) ، داستان سرایی یهودیان که از زمان عمر رواج یافته بود ممنوع گردید، و با نشر خرافات و اسرائیلیات به شدت برخورد می شد. یهودیان مجبور شدند تا مرکز فعالیت خود را به شام منتقل نمایند. آن ها در زمان حکومت معاویه، بار دیگر به تفاسیر نادرست قرآن و جعل حدیث روی آوردند. یکی از ثمرات تلاش های کعب الاحبار، پرورش شاگردانی همچون ابوهریره است که تعداد بی شماری از احادیث را جعل نموده، اما نزد اهل سنت از جایگاه والایی برخوردار است. بدین ترتیب، یهودیان که پیش از اسلام با کنترل بازار عکاظ و مشاغل خاص، از نفوذ زیادی در میان اعراب برخوردار بودند، و با ظهور اسلام تمام مناسبات فرهنگی و اقتصادی خود را از دست رفته می دیدند، در اثر اقداماتی که پس از رحلت رسول خدا (ص) انجام دادند، بار دیگر موفق شدند که فرهنگ و آموزه های خود را در جامعه اسلامی رواج دهند.