نام پژوهشگر: محمد حسن وحیدی

آداب طبابت از دیدگاه فقه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1384
  محمد حسن وحیدی   علی رحمانی زروندی

پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا به بررسی این آموزه ها در لابلای آیات و روایات اسلامی پرداخته است. در اسلام، علم طب در کنار علم دین قرار گرفته، و پرورش روح و جسم در کنار هم مورد توجه است. از نظر فقهی، طبابت یک واجب کفایی توصلی است؛ بنابراین، طبابت برای یک پزشک، فریضه ای الهی است نه یک قرارداد اجتماعی که نسبت به ترک یا انجام آن مختار باشد. هر بیماری هم بر اساس آموزه های اسلامی، باید برای مداوا به طبیب مراجعه کند، و اگر کوتاهی کرد مورد بازخواست الهی قرار می گیرد. یکی از آداب طبابت آن است که طبیب باید رازدار بیمار باشد و اسرار او را حفظ نماید. از دیگر آداب طبابت، دعا برای شفای بیماری است، که منافاتی با به کارگیری راه های طبیعی درمان ندارد. عدم سوء استفاده مالی، عفت و پاک دامنی، نیت صحیح، حلم و بردباری، توجه به اعتقادات مذهبی بیمار، رسیدگی مطلوب به بیمار، و توکل به خدا از آداب دیگری است که در طبابت باید مورد توجه باشد. همچنین در روایات اسلامی، طبابت بدون دانش و تجربه به شدت نکوهش شده، و بر احساس مسئولیت، دقت طبیب، و پرهیز از تجویز داروهای حرام تأکید بسیاری شده است. برخی امور نیز به عنوان آداب پیشگیری، در حیطه فعالیت های طبی قرار می گیرد؛ رعایت بهداشت اجتماعی و فردی، اولین قدم در جهت پیشگیری از ابتلای به امراض است. دقت در انتخاب همسر، پرهیز از روابط نامشروع جنسی، استفاده از تربت امام حسین (ع)، و توجه دقیق به دستورات اسلامی، مهم ترین امور در پیشگیری از ابتلای به امراض و بیماری هاست. همچنین از نظر فقهی، هرگونه ضرر و تلف، موجبات ضمان طبیب را فراهم می آورد، و در هنگام ضرورت لمس و نظر نیز باید حدود مسایل اسلامی مراعات گردد. در ابتدا بررسی اجمالی در مورد طبابت سپس تشابه بین سوگند نامه های پزشکی و دستورات اسلامی طبی را بیان می نماید. فصل سوم نوع وجوب طبابت روشن می گردد. پیشگیری از مهمترین بخشهای این مجموعه است که بهداشت، تزویج و تحریم، رفتارهای اجتماعی و اطعمه و اشربه را در بردارد. در انتهای کلام ضمانت طبیب،اجرت و حد و حدود لمس و نظر در طبابت بررسی می شود.