نام پژوهشگر: سعید تابعین

شناسایی محل اتصال پروتئین همراه با همانندسازی ویروس پیچیدگی برگ(زرد) گوجه فرنگی در دی ان ای بتاستلایت ویروس پیچیدگی برگ پنبه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده کشاورزی 1391
  سعید تابعین   علی اکبر بهجت نیا

بتاستلایت همراه با ویروس پیچیدگی برگ پنبه ی مولتان پاکستان (clcumb) عامل القای علائم بیماری پیچیدگی برگ در پنبه محسوب می شود. این عامل برای انجام همانندسازی به پروتئین همراه با همانندسازی (رپ) و برای کپسیدپوشی خود به پروتئین پوششی ویروس کمکی وابسته است. گزارشات قبلی نشان می دهند که همانندسازی clcumb به وسیله ی چندین بگوموویروس از جمله جدایه ی ایرانی ویروس پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی (tylcv-[ab]) و حتی برخی از اعضای جنس کورتوویروس حمایت می شود. با این وجود، شواهد مستقیمی مبنی بر کپسیدپوشی clcumb در پروتئین پوششی ویروس های کمکی ارائه نشده است. در مطالعه ی حاضر به منظور روشن شدن این موضوع، سفیدبالک های فاقد ویروس بر روی بوته های گوجه فرنگی مایه زنی شده با همسانه های عفونت زای tylcv-[ab] و clcumb قرار گرفتند تا تغذیه ی گیرش را به مدت 72 ساعت انجام دهند. سپس این سفیدبالک ها بر روی نشاءهای سالم گوجه فرنگی در مرحله ی 3 تا 4 برگی قرار داده شدند. علائم مشخص آلودگی ویروس 30 تا 45 روز پس از مایه زنی در بوته ها آشکار گردید. حضور دی ان-ای ویروس کمکی و بتاستلایت در گیاهان نشان دهنده ی علائم و سفیدبالک های ویروس دار، از طریق واکنش زنجیره ای پلی مراز و لکه گذاری دی ان ای به اثبات رسید که نشان دهنده ی انتقال clcumb توسط ناقل سفیدبالک می باشد. علاوه براین، امکان کپسیدپوشی clcumb در پروتئین پوششی ویروس کمکی در گیاهان آلوده از طریق immunocapture pcr مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که clcumb در پروتئین پوششی tylcv-[ab] کپسیدپوشی می شود. همچنین انتقال بتاستلایت توسط سفیدبالک در حضور ویروس کمکی، دلیل دیگری بر کپسیدپوشی این عامل توسط پروتئین پوششی tylcv-[ab] است. از سوی دیگر برخلاف اختصاصیت شدید رپ در برهمکنش با ژنوم جمینی ویروس ها، clcumb می تواند رپ کد شده توسط جمینی ویرو س های مختلف از جمله جدایه ی استرالیایی ویروس پیچیدگی برگ گوجه فرنگی (tolcv-au) را شناسایی نماید. با این وجود، اطلاعی در مورد چگونگی تکثیر بتاستلایت توسط رپ ویروس-های کمکی موجود نمی باشد. به منظور تشخیص محل های اتصال رپ در clcumb، رپ خالص شده ی tolcv-au در آزمایشات اتصال درون شیشه ای مورد استفاده قرار گرفت. آزمون تغییر حرکت الکتروفورزی مشخص نمود که رپ این ویروس در مقایسه با ژنوم ویروس، با تمایل کمتری به ژنوم کامل بتاستلایت اتصال می یابد و همچنین با تمایل نسبتاً یکسانی به سه قطعه ی دی ان ای بتاستلایت که کل ژنوم را پوشش می دهد اتصال یافت. این نتایج مشخص نمود که بر خلاف ژنوم جمینی-ویروس های کمکی که در آنها رپ به طور اختصاصی به توالی های تکراری محافظت شده ای در مبدأ همانندسازی اتصال می یابد، موتیف های اختصاصی اتصال رپ در ژنوم بتاستلایت وجود ندارد و اتصال رپ در ژنوم این عوامل اختصاصی نیست. با این وجود، آنالیز ژنوم بتاستلایت ها توالی gtcattt و توالی تکراری معکوس aaatgac آن را در بالادست چارچوب خوانش ?c1 مشخص نمود که همراه با ناحیه ی محافظت شده ی ستلایت ممکن است نقش مهمی را در همانندسازی بتاستلایت ایفا نمایند. نتایج این مطالعه تصویر واضح تری از چگونگی همانندسازی بتاستلایت ها توسط جمینی ویروس های مختلف را نشان داد.