نام پژوهشگر: سید مرتضی حسینی خاچک

بررسی و مطالعه نقوش سنگ مزارهای گورستان سفید چاه گلوگاه بهشهر
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  سید مرتضی حسینی خاچک   امان الله یغمایی

آرامگاه ها بعد از مساجد بیشترین حجم بناها و مجموعه های بازمانده از دوران اسلامی را به خود اختصاص داده اند. نقوش سنگ مزارها گویای نوع اندیشیدن و بازگو کردن امرار معیشت انسان های زمان مختلف است. بررسی و مطالعه در مورد گورستان سفیدچاه هم از لحاظ فرهنگی، تاریخی هنری، اجتماعی و... نیازمند پژوهش است. این گورستان به لحاظ وسعت بسیار و نقوش متنوع و زیبای سنگ گورها که از دوره های مختلف قابل روئیت است بسیار حائز اهمیت است. با پرداختن به نقوش این گورها می توان به هنر این منطقه و دیدشان به زندگی پس از مرگ پی برد. نقوش های سنگ گورها از قبیل هندسی، گیاهی، جانوری، انسانی است که خود به ریزنقوش مختلفی تقسیم می شوند. با توجه به اینکه نقوش این سنگ مزارها طی سده های گذشته کمتر تحول یافته نشان از سبکی بخصوص می باشد که نشان از ویژگی هنر این منطقه است. هنرهایی مانند بافندگی، ریسندگی که از هنرهای بومی منطقه هستند و تاثیرات هنر بومی را بر سنگ مزارهای این منطقه به وضوح نشان می دهند. گورستان سفید چاه جزو قدیمی ترین و عظیم ترین گورستان های اسلامی ایران می باشد با پژوهش و بررسی نقوش سنگ مزارها می توان بسیاری از پرسش های تاریک دوران گذشته را پاسخ داد. با توجه به وسعت گورستان و تنوع نقوش و پیشینه تاریخی منطقه که مقر حکومت سادات مرعشی، روز افزونی و میر عمادی بوده و در تحولات سیاسی منطقه بالاخص از قرون میانه اسلامی نقش مهمی را ایفا می کردند حایز اهمیت است: عرصه تاریخی گورستان که در چهار بخش پراکنده گردیده بوسیله دستگاه موقعیت یاب مشخص گردید و در قالب عکس و تصاویر ماهوارهای ضمیمه پژوهش شده است. نگارنده در این رساله به موقعیت و جایگاه گورستان سفیدچاه در جهت دست یابی به اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی منطقه در قرون میانه اسلامی، همچنین به نقوش روی سنگ گورها می پردازد.