توده های عظیم مواد زاید و کنستانتره های معدنی در مجاورت کارخانجات سرب و روی استان زنجان که اکثراً فاصله ی کمی با زمین های کشاورزی دارند، موجبات آلودگی بخش وسیعی از این زمین ها را فراهم ساخته است. از آنجا که آلودگی زمین های کشاورزی و مراتع به فلزات سنگین باعث انتقال این فلزات به محصولات زراعی، باغی، دامی و نهایتاً غذای انسان می گردد، پاک سازی این اراضی یا غیر قابل جذب نمودن فلزات سنگین برای گیاهان امری لازم و ضروری می باشد. یون های فلزات زمانی که در سطوح بالایی در محیط وجود داشته باشند به وسیله ی ریشه ی گیاهان جذب و به اندام های هوایی منتقل می شوند که این امر موجب اختلال در متابولیسم گیاه و کاهش رشد می گردد. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر اصلاح کننده های آلی و معدنی مختلف بر کاهش غلظت قابل جذب zn،pb، cd وni در خاک می باشد. چهار نوع اصلاح کننده شامل ورمی کمپوست، گئوتیت و بنتونیت با سطوح صفر، 5/2 و 5 درصد و سوپر فسفات تریپل با سطوح صفر، 05/0 و 1/0 به دو نوع خاک با آلودگی متفاوت به فلزات سنگین اضافه گردیدند. نمونه های تیمار شده با مواد اصلاحی در گلدان های پنج کیلوگرمی ریخته و به مدت دو ماه در رطوبت ظرفیت مزرعه خوابانیده شدند. پس از گذشت مدت زمان مذکور از خاک گلدان های خوابانیده شده نمونه برداری به عمل آمد و سپس در گلدان ها ذرت کشت شد. گلدان ها به مدت دو ماه در شرایط گلخانه و ظرفیت مزرعه نگهداری شدند. پس از گذشت مدت زمان مذکور گیاهان کاشته شده برداشت و پس از شستشو و خشک کردن آن ها در آون توزین شدند. سپس نمونه های گیاهی تهیه از تیمارهای مختلف هضم و در عصاره ی گیاهی تهیه شده غلظت عناصر توسط دستگاه جذب اتمی قرائت گردید. مقایسه میانگین ها بر اساس آزمون دانکن نشان داد که بهترین غیر متحرک کننده برای عنصر روی قابل جذب، کاربرد سوپر فسفات تریپل، برای عنصر نیکل و سرب کاربرد پنج درصد گئوتیت و برای کادمیوم کاربرد پنج درصد بنتونیت بود.