نام پژوهشگر: فاطمه ذوالفقاریان

بررسی ی چون بود و میزان برانگیزاننده گی ی پس خوراندهای داده شده از سوی آموزگاران به آموزنده گان دبستانی در چارچوب شیوه ی نوین ارزشیابی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1392
  فاطمه ذوالفقاریان   منصورعلی حمیدی

از سازایی گری، ارزش یابی بخشی جدانشدنی از فرایند آموزش و آموزش یاری است زیرا از راه ارزش یابی است که کاستی ها و راستی ها شناسایی و به سامانه ی آموزشی پس خورانده می شوند تا زمینه و راه کار برای به شوی فراهم آید. در نگره های سازایی گرِ آموزش، پس خورانددهی یکی از کارکردهای بنیادی ی آموزش یار است زیرا وی با پس خوراندهای به جا و سازنده ی خود آموزنده را از چون و چند کار خود آگاه می کند و توجه او را به آموختنی ها، توانایی ها، و آموخته هایش جلب می نماید تا به خودتواناسازی او کمک کند و او را در برداشتن گام های دیگر فرایند آموختن یاری رساند. از این دیدگاه، اگر پس خورانددهی سازنده و به جا نباشد، ارزش یابی، و در پی ی آن آموزش یاری و آموزش کاستیمند می شوند و زیان بنیادی را نه تنها آموزنده، که جامعه هم خواهد دید. در راستای جلوگیری از چنین زیانی باید به سامانه ی ارزشیابی کشورمان ، چارچوب شیوه ی ارزشیابی نوین (ارزشیابی کیفی توصیفی ) از سال 1381 به کار گرفته شد، که بزرگترین نمود دگرگونی در آن ، دگرونی پس خوراندهای رقمی(-20) به پس خوراندهای واژه ای و توصیفی است . برای بررسی ی این چون بود یک گروه 26 تنه از آموزش یاران چهار دبستان (دو دخترانه و دو پسرانه) و یک گروه 30 تنی از آموزنده های این دبستان ها برگزیده شدند تا نه تنها از آن ها در باره ی چه گونه گی و سودمندی ی شیوه ی نوین ارزشیابی پرسش شود، بلکه پس خورانددهی/گیری ی آن ها هم نگرش شود. افزون بر این، از دو تن آموزشیار خواسته شد که هم راه با 58 تن آموزنده گان پسرشان در یک آزمایش آموزشی با پژوهنده هم کاری کنندکه در آن یک آموزش یار یک دوره ی آموزشی در زمینه ی پس خورانددهی گذراند، و چون بود پس خورانددهی اش با کار آموزش یار دیگرمقایسه شد. ابزارهای به کاررفته در این پژوهش پرسش نامه، نگرش نامه، و آزمایش نامه (آزمون) بودند که ویژه ی این کار ساخته شدند. روایی و پایایی ی این ابزارها به ترتیب به تایید استاد راهنما رسیده و میزان هم رایی سه ارزیاب هم با آزمون الفای کرانباخ در حدود 8 /0 درصد ارزیابی شد. یافته های پژوهش گویای آنند که آموزش یارانی که با این پژوهش همکاری داشتند شناخت و آگاهی ی بسنده ای از شیوه ی نوین ارزشیابی و چه گونه گی ی پس خورانددهی ندارند. از این روی، پس خوراندهای گفتاری و نوشتاری ای که به آموزنده گانشان می دهند نه تنها چه گونه گی ی وضعیت آموزشی ی ایشان را برایشان روشن نمی کنند، که زمینه ساز سردرگمی و کاهش انگیزه هم در آن ها میگردند. به گفته ی آموزش یاران اگر پس خورانددهی رقمی و آزمون بنیاد می بود سودمندتر می بود زیرا از دقت بیشتری برخوردار می بود. بر پایه ی داده های برآمده از نگرش، میزان پس خوراندهای کاهنده بیش از پس خوراندهای سازنده بود و در میان پس خوراندهای سازنده پس خوراندهای گفتاری بیش از نوشتاری بودند همچنان که پس خوراندهای داده شده به آموزنده گان پسر بیشتر سازنده بودند. همین برتری را پس خوراندهای آموزش یارانی که دوره های دانشگاهی در زمینه های آموزش شناسی و روان شناسی گذرانده بودند نشان دادند. یافته های برآمده از آزمایش آموزشی ی انجام شده گویا آن بودند که با آموختن چه گونه گی پس خورانددهی نه تنها کارکرد آموزشیار در این زمینه بهبود چشم گیر پیدا می کند که دستاورد آموزنده گان هم بهتر می شود. در نبود چنین دوره های کارآموزی در ارزش یابی ی نوین و پس خورانددهی ی واژه گانی ی سازنده دگرگونی ی پدیدآمده در سامانه ی آموزشی زیان بار خواهد بود.