اهمیت تأثیر اقلیم بر معماری لزوم بررسی و تحقیقات جامعی در این زمینه را ایجاب نموده و به خصوص در کشور ما تنوع شرایط اقلیمی در آن کاملا مشهود است، انجام تحقیقات گسترده در این زمینه اجتناب ناپذیر است. چگونگی تطبیق عملکردهای مورد نیاز در ارتباط با تمامی شرایط محیطی و محلی از اهم مسایلی است که معماران به هنگام آموزش فرا می گیرند." اقلیم" باید به عنوان یک عامل عمده و تعیین کننده به هنگام تصمیم گیری در مورد مفهوم کلی طرح، ترتیب و چگونگی طرح، تعیین جهت ساختمان، شکل و مشخصات سازه، فضاهایی که باید اضافه شوند- و در آخرین اما نه کم اهمیت ترین مرحله - فضاهای بین ساختمان ها، مورد نظر قرار گیرد، به عبارت دیگر" اقلیم" باید به عنوان عامل اصلی در مراحل اولیه طرح مود نظر قرار گیرد. شهر بیرجند به عنوان الگویی از شهر های گرم و خشک جهت مطالعات معماری همساز با اقلیم انتخاب شده است.هدف از این تحقیق استفاده حداکثری از پتانسیل های محیطی در جهت صرفه جویی مصرف انرژی و بالا بردن کیفیت آسایشی در محیط های مسکونی و سالم سازی محیط زیست می باشد. در این تحقیق شرایط اقلیم آسایشی به صورت ماهانه توسط شاخص دما – فیزیولوژیک ارزیابی شده است. به این منظور از آمار 25 ساله ی ایستگاه هواشناسی بیرجند (1367 تا 1391) و نرم افزار ریمن استفاده شده است. نتایج این شاخص نشان داد که دوره ی آسایش اقلیمی این شهر کوتاه و محدود به ماه های فروردین و مهر است.تضاد شرایط حرارتی در طی سال کاملا آشکار است به گونه ای که پنج ماه از سال در شرایط حساسیت گرمایی کمی گرم و گرم و پنج ماه دیگر در شرایط خنک و بسیار سرد قرار دارد. اطلاعات معماری ساختمان ها نیز با استفاده از فرمول های مثلثاتی محاسبه شده و برای بررسی عنصر باد از نرم افزار گلباد استفاده شده است. در نهایت با در نظر گرفتن زاویه تابش، جهت تابش خورشیدی، جهت وزش باد های مفید و مضر و توجه به اهمیت سایه ها در تابستان به ارائه ی دسستورالعمل هایی متناسب با شرایط اقلیمی برای این شهر پرداخته شده است. طبق نتایج حاصل مناسب ترین جهت استقرار ساختمان در این شهر جنوبی است. کلمات کلیدی: اقلیم معماری، شاخص دما فیزیولوژیک، زاویه تابش، باد، ریمن، بیرجند