در این پژوهش با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis)؛احتمال وقوع انواع حرکات توده ای به ویژه زمین لغزش ها در حوضه آبریز کارده به عنوان یکی از زیر حوضه های مهم کشف رود؛ با استفاده از 13متغیر کمی و کیفی مدل سازی شده است. محدوده مورد مطالعه درشهرستان مشهد از استان خراسان رضوی قرار دارد. ابتدا با استفاده از تفسیرعکس های هوایی با مقیاس1:50000و1:20000مربوط به سال 1345؛نقشه توپوگرافی؛ زمین شناسی و عملیات میدانی؛ نقشه پراکنش زمین لغزش ها (متغیر وابسته) تهیه گردید. همچنین لایه های اطلاعاتی شیب؛ جهت دامنه ها؛ طبقات ارتفاعی؛ جاده های ارتباطی؛ هیدرولوژی؛ سنگ شناسی؛ کاربری اراضی؛ پوشش گیاهی؛ گسل؛ زمین ریخت شناسی؛ هیدرولوژی خاک؛ همباران و همدما؛ به عنوان متغیرهای مستقل در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه و رقومی شدند. از تلفیق متغیرهای مستقل با متغیر وابسته؛ مقدار لغزش درهر کلاس عامل محاسبه و وزن دهی طبقات براساس مدل lnrf صورت گرفت. درنهایت با استفاده ازاین مدل نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش حاصل شده است. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که بیشترین سطح لغزش در واحدهای سنگ شناسی متشکل از لایه های ماسه سنگ؛ شیل؛ در سازند شوریجه (7/37 درصد) و در طبقات شیب 5- 2درصد (حدود1/25 درصد) به وقوع پیوسته است. در این پژوهش همانطور که اشاره شد؛ اصلی ترین و مهمترین عوامل موثردر وقوع زمین لغزش ها در این حوضه مشخص شده اند. نقشه های پیش بینی احتمال وقوع لغزش هاو پهنه بندی این نواحی می تواند کاربردهای بسیار مفیدی دربرنامه ریزی های مختلف توسعه ای و عمران منطقه ای؛ ناحیه ای و محیط داشته باشند.

با توجه به اینکه سطح زیر کشت غالب محصولات دیم در استان کرمانشاه اختصاص به گندم دیم دارد، لذا پهنه بندی پتانسیل های اقلیمی کشت گندم دیم در این استان هدف این تحقیق قرار گرفت. برای انجام این مطالعه از سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شد.پارامترهای مورد استفاده در این تحقیق عناصر و عوامل اقلیمی از قبیل دما ، بارش، ارتفاع و شیب می باشند. برای بررسی به تاریخ رسیدن به مراحل مختلف رشد گندم، از درجه – روزهای رشد (gdd) استفاده شد. در مرحله بعد ابتدا مقادیر بارش(سالانه، پاییزه و بهاره)، برای هر یک از ایستگاهها برای هر سال زراعی محاسبه و متوسط 15 ساله آنها به دست آمد. سپس احتمال وقوع دماهای مناسب جوانه زنی، دمای حداکثر 25 و 30 درجه سلسیوس و بیشتر در مرحله ی گلدهی و مرحله ی پر شدن دانه محاسبه گردید. مقادیر محاسبه شده با توجه به روش واسطه یابی idw در محیط gis به پهنه های مختلف تبدیل شد. هم چنین با استفاده از مدل رقومی ارتفاع( dem) 90 متری استان در محیط gis طبقات ارتفاعی و هم چنین طبقات شیب برای کل استان محاسبه شد. نهایتا" با همپوشانی و تقاطع لایه های اطلاعاتی به روش «ارزش وزنی طبقه بندی شده» ، نقشه نهایی مناطق مساعد کشت گندم دیم در استان کرمانشاه تهیه گردید .نقشه نهایی نشان دهنده این است که هر چه از غرب به شرق استان حرکت کنیم، مناطق برای کشت گندم دیم مساعد می شود، که این روند مشابه پراکندگی بارش سالانه در استان می باشد و مشخص می شود که از بین پارامتر های مورد مطالعه نقش بارش سالانه از همه مهمتر است. نتیجه دیگر اینکه از طریق انطباق لایه های موثر در فرایند کشت گندم دیم در محیط gis ، امکان شناخت میزان مطلوبیت مناطق جهت کشت این گیاه زراعی ارزشمند وجود دارد.

توریسم در دنیای ارتباطی امروز یک حرکت جدید و یکی از عناصر مهم و اثرگذار ارتباطی بین تمدن ها تلقی می-شود. در این میان اقلیم عامل مهمی در توسعه بخش گردشگری می باشد. در واقع یک اقلیم مناسب می تواند پاسخ-های مثبت گردشگران را در پی داشته باشد و گردشگران نیز برنامه سفر خود را با توجه به شرایط اقلیمی و جوی مقصد مورد نظر طرح ریزی می کنند. مهمترین هدف این پژوهش، پهنه بندی اقلیم گردشگری استان آذربایجان غربی جهت جذب گردشگر می باشد که با شناخت این توانمندیها، برنامه ریزی برای گردشگری استان روند بهتری به خود می گیرد که بهبود بخشیدن به این روند می تواند هم به پیشرفت بعد گردشگری و هم به بعد اقتصادی منطقه به طور مستقیم و غیر مستقیم کمک نمایید. بدین منظور از 3 شاخص اقلیم آسایش tci، pmvو pet استفاده شده است و برای محاسبه مقادیر شاخص هایpmv و pet نرم افزارray man به کار برده شده است. در راستای انجام این مطالعه از آمار آب و هوایی ایستگاه های سینوپتیک در فاصله سالهای (2007-1985) استفاده شده است. نتایج بررسیها نشان می دهد حدود 5 ماه از سال تنش سرمایی بر استان حاکم بوده و فاقد آسایش اقلیمی برای توریست ها می باشد. ماههای تیر، مرداد در دو شاخص pmvو pet و ماه شهریور در روشtci مورد استفاده در اکثر ایستگاههای مورد مطالعه به عنوان مناسب ترین ماهها از نظر آسایش اقلیمی می باشند.

کشاورزی یکی از بخش های اقتصادی کشور به شمار می آید . تا جایی که می توان گفت رشد اقتصادی بدون توسعه کشاورزی امکان پذیر نیس ت. نظر به اینکه کشاورزی در نقاط مختلف کشور یکی از ارکان مهم اشتغال زایی است، توسعه کشاورزی در نقاط مختلف با توجه به شناخت و گسترش محصولات بومی منطقه می تواند موجب اشتغال زایی و جلوگیری از مهاجرت به شهرها شود. توسعه کشاورزی در دنیای پیشرفته امروزی روی اصول و روش های علمی که حاصل تحقیقات علمی وسیع و دقیق می باشد، قرار گرفته است. در حالی که در بعضی از قسمت های کشور ما هنوز از روش های سنتی استفاده می شود. حال با تکیه بر تحقیقات علمی دقیق و با توجه به شناخت توان ها و قابلیت های محیطی هر منطقه می توان به توسعه کشاورزی اصولی و دقیق دست یافت ، که این خود موجب توسعه اقتصادی ، ثبات تولید ، جلوگیری از مهاجرت به شهر ها و اشتغال زایی خواهد شد. ثبات تولید در کشاورزی یکی از جنبه های مهم کشاورزی پایدار می باشد. گرچه مفاهیم پایداری تولید در کشاورزی دیدگاه همه جانبه ای را در بر دارد و جنبه های مختلفی را شامل می شود. اقلیم از عوامل مهم تولید می باشد و بهره برداری از زمین عمدتاً بر اساس کیفیّت این عامل استوار می باشد. پراکندگی و توزیع گیاهان طبیعی در عرض های جغرافیایی مختلف و همچنین در ارتفاعات مختلف در رابطه با عوامل محیطی و بخصوص درجه حرارت می باشد. با توجه به تنوعات اقلیمی در نقاط مختلف کشور محصولات بومی مختلفی در هر ناحیه کاشته می شود ، که گسترش آنها می تواند موجب توسعه اقتصادی منطقه شود. این خود باعث شده محققان و کارشناسان منابع طبیعی و اقلیم شناسان توجه ویژه ای به آمایش سرزمین داشته باشند و بدین منظور منابع اکولوژیکی زمین را با روش های مناسب شناسایی، ارزیایی و قابلیت سنجی کنند. برنج از جمله گیاهانی است که در نقاط خاص کشور کشت می شود و گیاهی بومی است. این گیاه در استان های مازندران و گیلان بیشترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص می دهد. اما امروزه به دلیل عدم برنامه ریزی مسولان با کمبود برنج رو برو هستیم و سالانه مجبور به وارد کردن برنج از کشورهای دیگر هستیم. با توجه به شرایط طبیعی منطقه مورد مطالعه و وابستگی شدید کاشت گیاهان زراعی به عناصر آب و هوایی ، ضرورت انجام تحقیق در این زمینه آشکار می شود. بنابراین در این تحقیق تلاش می شود با استفاده از عناصر اقلیمی و عوامل فیزیکی زمین و به کارگیری فن آوری سیستم اطلاعات جغرافیایی gis ، مناطقی از محدوده مورد مطالعه که مستعد برای کاشت برنج می باشد مورد شناسایی و پهنه بندی قرار گیرد. در این پایان نامه سعی گردیده است تا قابلیت های استان مازندران در زمینه کشت برنج مورد بررسی قرار گیرد و مناطق مستعد کشت برنج مشخص شود. در این زمینه پارامترهای اقلیمی تأثیرگذار چون درجه حرارت ، باد ، بارش ، رطوبت و ساعات آفتابی مورد بررسی قرار می گیرد و در پایان پهنه بندی مناسب صورت می گیرد . در رابطه با محصول برنج ، درجه حرارت و ساعات آفتابی برای رشد محصول بسیار مهم است و وقوع بارش در زمان رشد موجب از بین رفتن محصول می شود.

هدف اصلی تحقیق حاضر ، تحلیل همدیدی سرماهای شدید به عنوان یکی از مخاطرات محیطی در منطقه شمال شرق کشور می باشد . بدین جهت از آمار دمای حداقل روزانه شش ماه سرد سال در 13 ایستگاه سینوپتیک هواشناسی واقع در قلمرو مورد مطالعه طی دوره آماری 1368-89 استفاده گردید . سپس با توجه به آستانه در نظر گرفته شده ، تعداد 203 روز به عنوان روزهای با سرمای شدید در منطقه انتخاب گردید . برای به دست آوردن الگوهای سینوپتیکی موثر بر سرماهای حدی در منطقه مورد مطالعه ، داده های ارتفاع سطح 500 هکتوپاسکال برای 203 روز منتخب با استفاده از تحلیل عاملی کاهش یافته و سپس با استفاده از روش ادغام وارد و روش آماری خوشه بندی ، به شش گروه(الگو) تقسیم شدند .این الگوها نشان دادند 90 درصد از سرماهای شدید منطقه ، علت سینوپتیکی یا انتقالی دارند و فرارفت هوای سرد از عرضهای بالا منجر به وقوع سرما در منطقه شده است. در شدید ترین سرماها ، ریزش هوای سرد در شرق پشته ای بسیار قوی بر روی کوههای اورال باعث عمیق شدن ناوه سرد واقع در سیبری و ایجاد سرد چال قوی در شرق دریاچه آرال شده است. حرکت کند ناوه و ایستایی آن موجب وقوع موج سرما به مدت چندین روز در منطقه شده است. در اکثر الگوها مهمترین پدیده سینوپتیکی و عامل اصلی وقوع سرما در منطقه ، قرار گیری منطقه در پشت ناوه عمیق واقع در آرال می باشد که تا عرضهای پایین گسترش یافته است و منجر به قویتر شدن پرفشار سیبری در سطح زمین شده است و این پرفشار ،امواج سرمایی به منطقه شمال شرق ایران را موجب می شود . دربقیه موارد , علت سرماهای شدید در منطقه ، سرمایش سطح زمین و وجودارتفاعات منطقه بوده است.

امروزه کمبود داده های اقلیمی در مناطق فاقد ایستگاه هواشناسی و یا در مناطقی که با کمبود داده مواجه هستند در انجام پروژه های عمرانی یکی از مشکلات اساسی به شمار می آید. برای رفع این مشکل در این مناطق می توان با استفاده از روش های واسطه یابی فضایی و با استفاده از داده های ایستگاه های مجاور به برآورد داده ها اقدام نمود. روش های متعددی برای واسطه یابی داده های اقلیمی وجود دارند که در این مطالعه سعی شده است تا با واسطه یابی داده های دما و بارش از طریق روش های زمین آمار و روش های آمار کلاسیک در حوضه آبریز کشف رود مشهد، این روش ها با یکدیگر مقایسه شده و بهترین روش با کمترین خطا شناسایی شود. بر اساس نتایج به دست آمده، روش های توابع شعاعی، اسپلاین، چند جمله ای، کوکریجینگ، معکوس وزنی فاصله و کریجینگ به ترتیب بیشترین دقت را در واسطه یابی داده های بارش ماهانه داشته اند و روش اسپلاین کششی با کمترین میزان خطای mbe ، mae و rmse به واسطه یابی داده های دما پرداخته است.

با توجه به اهمیت کوه ها و ارتفاعات و نقش آنها در توزیع و تراکم بارشها، مطالعه ای با بهره گیری از مدلسازی شرایط جوی صورت گرفت. جهت بررسی اثر کوه های البرز در وقوع بارشهای منطقه خزری، مدل اقلیمی مقیاس منطقه ای regcm در شرایط مرجع و حذف کوه در منطقه خزری برای سالهای ???? تا ???? اجرا گردید. به منظور نشان دادن اثر کوه در بارشهای خزری، نقشه های پراکندگی و نمودار بارش در شرایط مرجع و حذف کوه تهیه گردید. همچنین جهت بررسی ساز و کار حاکم در زمان وقوع بارشها تاوایی، خطوط جریان، رطوبت ابر و سرعت قائم در جهت افقی و نیمرخ قائم محاسبه شد. نتایج حاصل، نشان دهنده وجود صعود در دامنه ی شمالی البرز است که با افزایش شدت باد بر شدت آن افزوده می شود. همچنین در دامنه جنوبی البرز نیز نزول جریان هوا دیده می شود که با افزایش شدت باد جریان شمالی، تضعیف می گردد. در شرایط حذف کوه، بر روی منطقه الگوی خاصی حاکمیت ندارد و شرایط آرامی بر منطقه تسلط دارد. نقشه های بارش حاصل از خروجی مدل نیز نشان می دهند که توزیع بارش منطقه تابع ناهمواریها، عوارض سطحی و خط ساحلی دریا است. از طرفی با حذف ناهمواری منطقه، بارشها به کناره های غربی، شرقی و جنوبی ایران مرکزی جابجا می گردند. یافته های تحقیق بر اهمیت و نقش کوههای البرز در تقویت و تشکیل بارشهای منطقه خزری بعنوان عامل صعود مکانیکی تأکید دارند

خشکسالی یکی از مخاطرات اقلیمی بوده که کشور ایران را در بین 10 کشورمواجه با این رخداد قرار داده است. شناخت علمی آن به منظور برنامه ریزی، مدیریت ومقابله با مشکلات ناشی از این رخداد ضروری می باشد. با توجه به گستردگی مکانی وتنوع آب و هوایی کشور ایران استعداد وقوع خشکسالی در تمام اقلیم های کشور وجود دارد. قرار گرفتن استان خراسان رضوی درمنطقه آب و هوایی خشک و نیمه خشک ایران و در ارتباط با خشکسالی های مکرر سالهای اخیر، همچنین بحرانی شدن منابع آب، این استان به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید. هدف این پژوهش شناخت الگوهای سینوپتیکی رخداد خشکسالی ها در استان خراسان رضوی می باشد به این منظوراز میان ایستگاه های هواشناسی سینوپتیک داخل استان ایستگاه هایی که دارای سابقه آماری کافی بوده اند ده ایستگاه انتخاب گردید و برای انجام این پژوهش، داده های بارش ماهانه برای 9 ماه از سال طی دوره آماری 2007-1993 مورد استفاده قرار گرفت. با استفاده از شاخص spi دوره های 3 ماهه خشک مشخص شد و از بین ماههای خشک خشکسالی های فراگیر در منطقه در مجموع17مورد پدیده خشکسالی شدیدکمتر از5/1- =spi تعیین گردید. به منظور شناسایی الگوهای سینوپتیکی که موجب خشکسالی می شوند، برای هر ماه خشک در سال های متفاوت، داده های ژئوپتانسیل متر تراز 500 هکتوپاسکال، سطح زمین، امگا و تاوایی از سایت ncep/ncar جمع آوری و برای شناسایی و ایجاد ماتریس در محدوده بین عرض 10 تا 70 درجه شمالی و طول 10- تا 80 درجه شرقی استفاده گردید. ماتریس متشکل از925سلول می باشد که به منظور کاهش و انسجام داده ها همچنین مشخص کردن عامل های خشکسالی از روش تحلیل مولفه های اصلی استفاده شد. بدین جهت برای طبقه بندی الگوهای گردش جو آرایه s بکار گرفته شد و نتایج نشان داد تعداد 5 مولفه اصلی مجموعاً بیش از 95درصد واریانس را پوشش می دهد. عامل اول بیش از44 درصد واریانس را شامل می شود در ادامه یافته های تحقیق نشان داد رفتارپرفشار جنب حاره ای، عدم تشکیل ناوه بادهای غربی بر روی دریای مدیترانه و همچنین تشکیل جبهه قطبی در مدار بالا سبب پایداری هوا و عدم انتقال رطوبت به منطقه مورد مطالعه بوده و شرایط خشکسالی در طی ماههای مذکور را فراهم نموده است. ازاین پژوهش می توان برای شناسایی الگوهای گردشی جو و پیش بینی الگوها، که کمک می کند تا بهتر بتوانیم با این رخداد اقلیمی(خشکسالی) روبرو شویم، استفاده کرد.

با هدف شناسایی مراکز فعالیت مرتبط با بارش برف سنگین در شمال غرب ایران در دوره آماری مورد مطالعه از اطلاعات 12 ایستگاه هواشناسی در دوره آماری مشترک (1989-2010) استفاده شد. به این منظور داده های دما و بارش مربوط به فصل زمستان در مقیاس روزانه بررسی شده سپس از میان آنها طبق آستانه تعریف شده برای برف سنگین روزهای همراه با بارش برف سنگین شناسایی شد. و از بین آنها ،تنها روزهایی که در دو ایستگاه و بیشتر بارش برف سنگین داشتند به همراه روزهای قبل و یا بعد از آنها ، چنانچه بارش برف سنگین در آنها رخ داده بود ، شرکت داده شدند. به این ترتیب تعداد 74 روز به عنوان روزهای همراه با بارش برف سنگین در کل منطقه مورد مطالعه استخراج شدند.در ادامه با استفاده از داده های ارتفاع سطح 500 هکتوپاسکال ماتریس اولیه در محدوده بین عرض 10 تا 65 درجه شمالی و طول 15 تا 80 درجه شرقی تشکیل شد. و با استفاده از روش تحلیل مولفه اصلی (pca)، عامل هایی که در مجموع حداقل 78 درصد واریانس کلیه داده ها را توجیه می کردند، شناسایی شدند. نتایج نشان داد مراکز فعالیت مرتبط با بارش برف سنگین در شمال غرب ایران، سیبری (دریاچه آرال تا بایکال)، اروپای جنوبی، حاشیه شرقی دریای خزر(منطقه توران)، شمال دریای سیاه و شرق ترکیه می باشند. سپس براساس نمرات عاملی، نقشه الگوهای جوی در سطوح مختلف برای هر کدام از عامل ها و در فاز قویتر رسم شد. بررسی نقشه ها نشان داد که در تمام الگوهای جوی در تراز میانی ناوه ای در شرق دریای مدیترانه و در عقب منطقه مورد مطالعه عمیق شده ، که در تراز زیرین سبب ایجاد همگرایی و مقادیر منفی امگا و در نتیجه جریانات صعودی بالاخص در تراز 850 هکتوپاسکال گردیده است. همچنین نتایج بیانگر این موضوع است که ترازهای 500، 850 و 700 هکتوپاسکال به ترتیب جهت بررسی آرایش تراف ها و ریدج ها، مقادیر امگا و مقادیر دما بهترین سطوح برای مطالعه علل وقوع بارش برف سنگین در منطقه مورد مطالعه می باشند.

درفصل سرد چهارمحال و بختیاری اغلب دارای ریزش برف فراوان است و این مهم به دلیل کوهستانی بودن استان در حمل و نقل جاده ایی بعضا حادثه آفرین و مخاطره آمیز است. برای بررسی سینوپتیکی بارش برف سنگین در محور کوهرنگ – لردگان ابتدا دادهای روزانه ی دما و بارش ایستگاههای سینوپتیک استان چهارمحال و بختیاری، شامل لردگان، کوهرنگ، شهرکرد ، بروجن از سال1987-2010 از سازمان هواشناسی کل کشور اخذ شد و بعد از انتخاب روزهای برف سنگین با معیار میزان بارش بیش از 15 میلیمتر و دمای زیر صفر و مقایسه کد دیدبانی اعلام برف 70-75، در نهایت تعداد 136 روز مشترک بارش برف سنگین در استان مبنای تحقیق تعیین شد. در این پژوهش روش تحلیل مولفه ی اصلی با آرایه s بر روی ماتریس داده های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال انجام گردید. برای این منظور یک ماتریس در ابعاد 525×136 (136روز و 525 تلاقی) تشکیل و به عنوان ورودی تحلیل مولفه ی اصلی (pca) استفاده شد. درنهایت روزهای برف سنگین بر اساس هفت مولفه اصلی با روش وارد(ward ) خوشه بندی گردید. نتایج نشان داد هفت الگوی سینوپتیکی، ریزش برف سنگین در منطقه مورد مطالعه را موجب می شوند. در ادامه نقشه های سینوپتیکی متوسط برای هر الگو از نظر دینامیکی بررسی گردید. نتایج حاکی است، یک ناوه در سمت غرب ایران تشکیل و منطقه مورد پژوهش در جلوی محور این ناوه و محل صعود و ناپایداری قرار دارد، همزمان در تراز 1000 هکتو پاسکال یک مرکز پرفشار در شمال غرب ایران مشاهده می شود، این تیپ در الگوهای مختلف تغییر مکانی جزیی را نشان می دهد. در همه الگوها روی منطقه مورد مطالعه با تاوایی مثبت(حرکت چرخندی) و جنوب خلیج فارس با تاوایی منفی(حرکت واچرخند) مشاهده شد، همزمان بر روی خلیج فارس یک شیو فشار شدید بوجود آمده است. در نیمرخ امگایی نیز یک حرکت صعودی در بالای تراز 900 هکتو پاسکال وجود دارد که در الگو هااز قدرت و وسعت متفاوتی دارد.نقشه های رطوبت و خطوط جریان مشخص شد، مقدار قابل توجهی از رطوبت مورد نیاز برای این بارش ها از دریای مدیترانه شروع و با گذر از خلیج فارس و دریای احمر تقویت می شوند. در نیمرخ دمایی در همه الگو ها نیمرخ دمایی زیر صفر در سطح زمین شروع و با روند کاهش در تراز های بالای در تراز 500 به حدود 35- درجه سانتی گراد می رسد. همچنین هم دما صفر درجه در همه الگوها در جنوب منطقه و بر روی خلیج فارش مشاهده شد. کل شرایط دمایی نیز هم در سطح زمین هم در تراز های بالا برای نزول برف مساعد بوده است و با توجه به کوهستانی بودن منطقه امکان اسقترار برف برای روزهای متمادی وجود دارد.

چکیده ندارد.