نام پژوهشگر: نورالدین کرمی

نظام تناسبات و ساختار هندسه پنهان در حروف و ترکیبات خط شکسته نستعلیق باتاکید بر شیوه ی درویش عبدالمجید طالقانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اصفهان - دانشکده هواشناسی و علوم جو 1392
  نورالدین کرمی   شهریار پیروزرام

خط شکسته یکی از خطوط سه گانه ی اصیل ایرانی است؛ که پس از خط تعلیق و نستعلیق به جهت سهولت در نگارش و سرعت بخشیدن در کتابت خط نستعلیق، در مکاتبات دیوانی به وجود آمد.این خط در طول دوران، دستخوش تغییرات مختلفی بوده که در جهت به رشد رساندن و زیباتر نوشتن آن، اساتید بسیاری قلم دوانیده اند. امروزه این خط به دو شیوه نوشته می شود: یکی ادامه شیوه قدما و دیگری شیوه نوین،که از لحاظ ترکیب بندی و نرمش حروف نسبت به گذشته قابل بررسی است.خط شکسته بعلت رکود چند دهه ای که در طول تاریخ داشته ، از هندسه ی واحدی برخوردار نیست. لذا قوانین و تناسبات بصورت قانون واحدی استخراج نشده است. حالت های گوناگون نگارش این خط، زمانی نظام پیدا می کند که نگارش در این خط بر پایه ی قوانین و هندسه ی مشخصی باشد. می توان با بررسی حروف و کلمات و همچنیین بررسی ترکیب بندیها و ساختار ترکیب بندی در صفحه ی اصول نگارش این خط را استخراج کرد و معیارهای سنجش خط شکسته را بر اساس آن تدوین نمود. اینکه از بین خطوط موجود از آثار گذشتگان و بزرگان این هنر، آثار درویش عبد المجید مورد تاکید واقع می شود، آن است که ایشان را همه ی اساتید فی الجمله به عنوان نابغه ی این خط و صحیح ترین نگارنده ی آن در طول تاریخ می پندارند، لذا خط ایشان را مبنا قرار داده و مورد تجزیه تحلیل واقع می-گردد.پس از بررسی های انجام شده در مورد هندسه ساختار حروف و کلمات، نتایج کار به طورخلاصه اینکه تمامی حروف و کلمات در خط شکسته درویش عبدالمجید برپایه تناسبات طلائی و در راستای کرسی پنهانی به نام اسپیرال طلائی قرار گرفته است.