امروزه اهمیت انرژی در حمل ونقل و نقش اساسی آن بعنوان عامل تولید بر کسی پوشیده نیست آمار حاکی از آن است که بیش از 25 درصد از کل انرژی تولیدی در کشور در بخش حمل ونقل مصرف می شود . و با توجه به اینکه انرژی یک عامل تولید در سیستم حمل و نقل می باشد. تنها مسئله قیمت انرژی در سیستم حمل و نقل مطرح نیست بلکه مهمتر از قیمت کارائی انرژی در این سیستم می باشد زیرا چنانچه قیمت انرژی افزایش یابد و در مقایل کارایی از افزایش برخوردار باشد نهایتاً هزینه خدمات حمل و نقل کاهش خواهد داشت و با توجه به این مطلب برای اینکه سیستم حمل و نقل ریلی اقتصادی باشد می بایست از انرژی هایی استفاده شودکه بیشترین بازدهی وکمترین هزینه را دارا باشد. در پژوهش حاضر این موضوع بررسی می شودکه آیا صرفه اقتصادی سیستم حمل و نقل ریلی منوط به مصرف بهینه انرژی می باشد ؟ آیا با جانشین سازی سوخت گازوییل با cng صرفه جوئی حاصل می گردد ؟ و آیا بهبود راندمان موتورهای مصرف سوخت را بهبود می بخشد ؟ و ….. و اگر جواب بلی است با چه روشهایی میتوان به نتیجه مطلوب رسید و راهکارهای پیشنهادی کدامند . بخش حمل و نقل یکی از مصرف کنندگان عمده حاملهای مختلف انرژی است . سالیانه 22 میلیارد لیتر مصرف بنزین و گازوئیل بخش حمل و نقل کشورمان است که اگر به طور متوسط هر لیتر بنزین یا گازوئیل را 20 تا 25سنت حساب کنیم در نتیجه مصرف انرژی بیش از 5.4 میلیار دلار می شود . که در این پژوهش به چگونگی بهینه سازی مصرف آنها در بخش ریلی پرداخته شده است. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی میزان تاثیر هریک از جنبه های 6گانه ) نوع سوخت ، نوع موتورهای لکوموتیو ، ساختار واگن ها ، ساختار سیستم حرارتی واگن ها ، ساختار سیستم گرمایشی و سرمایشی آنها)، ساختار ریل و حداقل یا حداکثر میزان بار و مسافر قابل انتقال را در حرکت بسمت بهینه سازی مصرف انرژی در حمل و نقل ریلی می باشد.جامعه آماری مورد مطالعه، شامل کلیه مدیران عالی ، میانی و سرپرستان و کارشناسان و کارمندان کلیه واحدهای شرکت راه آهن ج.ا.ا بتعداد 190 نفر می باشند . در این پژوهش نمونه گیری به عمل آمده بر اساس نمونه گیری تصادفی عمل شده است .به منظور تحقق هدف های مطرح شده و همین پاسخ گویی به سوالات پژوهش، از روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها و همچنین بررسی سوال های پژوهش، از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون نسبتها یا باینومیال) استفاده شده است. بعد از تجزیه و تحلیل داده ها نتایج زیر بدست آمده است: فرضیه اهم: پتانسیل های فنی و اقتصادی بهینه سازی مصرف انرژی در حمل و نقل ریلی کشور میتواند در کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری در حمل و نقل کشور موثر باشد. فرضیات فرعی: توجه به نوع سوخت نقش مهمی در راه آهن ج.ا.ابعنوان یکی از پتانسیل های فنی و اقتصادی بهینه سازی مصرف انرژی در حمل و نقل ریلی کشورو درنتیجه بهبود عملکرد این شرکت دارد. توجه به نوع موتورهای لوکوموتیونقش مهمی در راه آهن ج.ا.ا بعنوان یکی از پتانسیل های فنی و اقتصادی بهینه سازی مصرف انرژی در حمل و نقل ریلی کشورودرنتیجه بهبود عملکرد این شرکت دارد. توجه به ساختارواگن ها نقش مهمی در راه آهن ج.ا.ا بعنوان یکی از پتانسیل های فنی و اقتصادی بهینه سازی مصرف انرژی در حمل و نقل ریلی کشور و درنتیجه بهبود عملکرد این شرکت دارد. توجه به ساختار سیستم حرارتی واگن ها ( ساختار سیستم گرمایشی و سرمایشی آنها ) نقش مهمی در راه آهن ج.ا.ا بعنوان یکی از پتانسیل های فنی و اقتصادی بهینه سازی مصرف انرژی در حمل و نقل ریلی کشور و درنتیجه بهبود عملکرد این شرکت دارد. توجه به ساختار ریل نقش مهمی در راه آهن ج.ا.ا بعنوان یکی از پتانسیل های فنی و اقتصادی بهینه سازی مصرف انرژی در حمل و نقل ریلی کشور و درنتیجه بهبود عملکرد این شرکت دارد . توجه به حداقل یا حداکثر میزان بارومسافر قابل انتقال نقش مهمی در راه آهن ج.ا.ا بعنوان یکی از پتانسیل های فنی و اقتصادی بهینه سازی مصرف انرژی در حمل و نقل ریلی کشور و درنتیجه بهبود عملکرد این شرکت دارد.