در این تحقیق نانوذرات مغناطیسی آهن (مگنتیت) با خصلت ابرمغناطیسی تهیه و پس از اصلاح بوسیله بعضی عوامل فعال سطحی آنیونی بمنظور استخراج و پیش تغلیظ مقادیر بسیار ناچیز ترکیبات نیتروژن دار (نیتریت، نیترات و آمونیاک) بصورت رنگ آزو در محیط آبی و اندازه گیری آن ها بطریق اسپکتروفتومتری مورد استفاده قرارگرفت. در بخش اول این تحقیق که مربوط به اندازه گیری نیتریت و نیترات می باشد، اساس روش اندازه گیری نیتریت با استفاده از واکنش دیازوتیزاسیون و سپس ایجاد ترکیب آزوی رنگی می باشد. برای اندازه گیری نیترات، کاهش نیترات به نیتریت با استفاده از ستون احیاء گر کادمیوم-مس انجام شد. از سولفا متازین، متوکلوپرآمید و پروکائین برای تشکیل کاتیون دیازونیوم و از 1-نفتیل آمین بعنوان عامل کوپلاژ استفاده شده است. رنگ آزوی تشکیل شده بر روی سطح نانوذرات مگنتیت اصلاح شده بازداری و در ادامه نانوذرات با محلول مناسب با حجم کم شسته شده و جذب محلول حاصل در محدوده مرئی اندازه گیری شد. روش های پیشنهاد شده قادر به اندازه گیری نیتریت در محدوده های 0/45-2/0، 0/10-05/0 و 0/45-5/0 میکروگرم در لیتر نیتریت با حدتشخیص های 02/0، 001/0 و 135/0 میکروگرم در لیتر بترتیب برای سیستم های حاوی سولفامتازین، متوکلوپرآمید و پروکائین می باشند. روش های ارائه شده برای اندازه گیری نیتریت و نیترات در نمونه های آبی، خاک و نمونه های بیولوژیکی بکار گرفته شدند. اساس روش اندازه گیری آمونیاک، اکسایش آن توسط برومات در حضور مقادیر اضافی از پتاسیم برمید و ایجاد نیتریت از آمونیاک در محیط قلیایی می باشد. نیتریت ایجاد شده پس از ایجاد رنگ آزو و پیش تغلیظ با نانوذرات مگنتیت اصلاح شده، بصورت اسپکتروفوتومتری آشکارسازی شده است. محدوده پاسخ خطی روش 00/6-03/0 میکروگرم در لیتر آمونیاک با حدتشخیص 003/0 میکروگرم در لیتر بوده است. این روش با موفقیت برای اندازه گیری آمونیاک در بعضی از نمونه های آبی بکار گرفته شد.