از مهم ترین عوامل کارایی و کارآمدی هر نظام اقتصادی موفق ، شفافیت آن نظام در ابعاد مختلف اقتصادی است و رسیدن به این مساله مهم همواره از دغدغه های اقتصاددانان بوده است.اقتصاد زیرزمینی یا اقتصاد سیاه از جمله مباحثی است که در این چارچوب شکل گرفته و تحقیقات و مطالعات مختلفی نیز در این زمینه صورت گرفته است.در اقتصاد سالم ، اصل بر آن است که تمامی فعالیت های اقتصادی ثبت و ضبط شود اما مسلم است که در این مسیر دسته ای از فعالان اقتصادی که سود خود را از دست رفته می بینند مایل به چنین امری نیستند و بنابراین موجبات شکل گیری اقتصاد زیرزمینی را به وجود می آورند. از مهم ترین مصادیق این اقتصاد زیرزمینی همانا پدیده قاچاق کالاست. نگاهی گذرا به حوادث دهه های اخیر نشان می دهد که نوار مرزی کشور از ویژگی های خاصی برخوردار بوده و همواره موجب شکل گیری چالش های جدی امنیتی و اقتصادی بوده است. مرزنشینان بیش از سایر اقشار مردم در نقاط دیگر کشور از نظر اقتصادی آسیب پذیر می باشند. اگر به لحاظ اقتصادی مردم این منطقه دلگرم باشند تاثیرات مخرب سیاسی و امنیتی به طور چشم گیری کاهش می یابد.مساله دیگر اینکه اگر به دنبال کاهش اقتصاد غیررسمی در مرزهای کشور هستیم باید شرایط معیشتی آن منطقه رابهبود بخشیم زیرا اغلب مرزنشینان ناگزیرند به خاطر نیازهای روزمره زندگی خود دست به قاچاق کالا بزنند.