نام پژوهشگر: یدالله یداللهی

تاثیر بی هنجاری های نزدیک به سطح بر روی اولین ورودی های امواج لرزه ای
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده علوم 1393
  یدالله یداللهی   یوسف شرقی

روش های لرزه نگاری از روش های بسیار مفید ژئوفیزیکی هستند، بویژه اگر بخواهیم انتشار امواج در محیط های الاستیک را بطور کامل بررسی کنیم. با این وجود آنچه که در مسائل اکتشافی موردنظر است، به طریق تجربی و با محاسبات ساده ای قابل اجراست. به همین منظور اطلاع وآشنایی از مدل های مربوط به ناهنجاری ها و نمودارهای زمان - مسافت مربوط به این ناهنجاری ها می تواند ما را در درک صحیح از پدیده های زیر سطح زمین یاری نمایند. متد لرزه ای شکست مرزی، بر اساس تجزیه و تحلیل از اولین ورودی ها و در اکتشافات نزدیک به سطح زمین مورد استفاده قرار می گیرد. برای تعیین انتشار سرعت های لرزه ای زیر سطحی، تفسیر اولین ورودی ها ضروری می باشد که روش مورد استفاده معمول، روش جمع - منها برای مدل های ساده است. اما مدل های پیچیده مستلزم روش های قدرتمند دیگری همچون روش متقابل تعمیم یافته است. اخیراً هم انگلسفلد اثر حفره زیر سطحی را روی اولین ورودی ها، در مدل های مختلف از معادله آیکونال بررسی کرده است. درعملیات مختلفی که برای شناسایی عوارض زیر سطحی انجام می گیرد، در بسیاری موارد روش های ژئوفیزیکی مفید بسیاری برای آشکارکردن حفره و اشیاء زیرسطحی وجود داشته و در بعضی موارد روش لرزه ای شکستی تنها راه ممکنه برای شناسایی این عوارض می تواند باشد. به همین منظور آشنایی با انواع مدل های احتمالی و بررسی گراف های آنها می-تواند بسیار مفید باشد. در این تحقیق مدل سازی مستقیم تعدادی از پدیده های زمین شناسی معمول در مطالعات لرزه نگاری شکست مرزی با روش کوتاهترین مسیر انجام شده است. و همچنین اثر آنومالی های حاصل از این پدیده ها همچون حفره یا جسم مدفون دایره ای نیز بررسی شده است، نمودارهای زمان- مسافت مربوط به چند مدل زمین شناسی رایج، همچون لایه های افقی و شیبدار، بالازدگی ، پایین افتادگی و انواع گسل خوردگی ترسیم، و روی تغییرات منحنی های حاصله بحث شده است. نتایج نشان می دهد که با نفوذ توده های پرسرعت در داخل لایه های سطحی، منحنی زمان - مسافت دچار انحنا به سمت محور افقی شده و شیب آن کاهش می یابد. در مواردی که توده های مذکور دارای سرعتی کمتر از لایه های سطحی هستند، شیب منحنی زمان - مسافت افزایش یافته و با گذر از آنومالی منحنی زمان - مسافت به حالت اولیه خود بر می گردد. در ادامه به منظور بررسی روش توموگرافی و قابلیت های آن، منحنی های زمان - مسافت حاصه از مدل پیشرو توسط روش توموگرافی بررسی و مدل سازی زمین انجام شده است. همچنین به منظور بررسی صحت نتایج حاصله از داده های مصنوعی، از نتایج حاصل از داده های طبیعی برای مقایسه استفاده گردید، و این نتایج نشان از نزدیکی و انطباق نتایج حاصله از داده های طبیعی با داده های مصنوعی دارند. در ضمن نتیجه ی حاصله از توموگرافی نشان می دهد که در اکثر موارد روش توموگرافی نتایج خوبی داشته و هر مدل زمین شناسی، منحنی زمان - مسافت خاصی دارد که آگاهی از این منحنی های زمان- مسافت می تواند اطلاعات ارزشمندی، همچون شناسایی عوارض و آنومالی های زیرسطحی، داشتن دید اولیه جهت مطالعات صحرایی در زمین شناسی اقتصادی جهت شناسایی اندازه و جایگاه توده های معدنی و همچنین تفسیر داده های لرزه ای، در اختیار مفسرین ژئوفیزیک قرار دهد. روش توموگرافی در مدل هایی که عمق زمین مورد بررسی محدود است، جواب های بسیار مطلوبی را در اختیار کاربر قرار می دهد. در مجموع این روش برای پی بردن به نحوه قرارگیری لایه ها در عمق های کم و انجام اکتشافات کم عمق برای داشتن دید اولیه نسبت به زمین، بسیار مفید است.