توجه در وجه نظری امور یا به بیانی فنی تر نظریه پردازی ، یکی از ضروری ترین ، حساس ترین و در عین حال پیچیده ترین موضوعات بشری محسوب می شود از این جهت که هر دانش و حتی هر بینشی برای اینکه استحکام و صلابت خویش را بیابد یا بشناساند نیاز به نظریه دارد . و از اینجاست که پدیده ی هنر در فرهنگ غرب ، در وجه نظری خود از صبغه و سابقه ای بهره می برد که در وجه عملی اش ، در حالی که این وجه از هنر در فرهنگ اسلامی ما با اندکی اغماض اساساً از هر نوع صبغه و سابقه ای بی بهره است . گفتنی است که این امر مستقیماً ریشه در هویتی دارد که این دو فرهنگ برای هنر ، نظریه و از اینجا جمع این دو یعنی نظریه ی هنر قائل هستند ؛ در فرهنگ غرب هنر امری محسوس بوده و هویتی به کل ماهوی دارد کمااینکه نظریه نیز امری از جنس دانش بوده و هویتی کلاً انسانی دارد ، در حالی که در فرهنگ اسلامی هنر امری معقول بوده و هویتی به کل وجودی دارد کمااینکه نظریه نیز امری از جنس بینش بوده و هویتی کلاً الهی دارد . و از آنجا که امور محسوس و ماهوی و انسانی به موضوعات خاص ، و امور معقول و وجودی و الهی به موضوعات عام یا اساساً موضوع در مفهوم عام آن می پردازند ، متفکرین ما هیچ وقت نظر مستقل در وجه نظری هنر نکرده اند . گفتنی است که هدف این تحقیق دقت در همین موضوعات عام اسلامی ، خصوصاً وجود در مفهوم عام آن است تا از طریق اجتهاد در آنها اصولی استخراج کند که هم بر تبیین وجه نظری هنر در فرهنگ اسلامی توانا باشد هم با وجوه عملی هنر در این فرهنگ مطابق .