نام پژوهشگر: هما سهمدینی کشکولی

طراحی وساخت زیورآلات مینای صابئین مندائی با استفاده از تکنیک های فلز کاری دوره سلجوقی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اسلامی تبریز - دانشکده هنرهای کاربردی 1392
  هما سهمدینی کشکولی   محمد تقی پیر بابایی

صابئین مندائی اقوامی آرامی زبان هستند که از حدود دو هزار سال پیش تحت تعالیم حضرت یحیی(ع) تعمید دهنده قرار گرفتند. صابئین یا همان به اصطلاح صبی ها، زندگی خانوادگی بسیار ساده و به دور از تشریفات دارند و به شغل هایی زرگری، نقره کاری و صنعت گری مشغولند. ساخت جواهرات با تکنیک میناکاری درجنوب ایران، اختصاص به این اقلیت مذهبی دارد که از نظر هنری کمتر مورد توجه بوده اند، نقوش بکار رفته در زیورآلات صابئین منحصر به فرد و به عبارتی دیگر مختص این قوم است.این پژوهش می کوشد تا نقش مایه های تزیینی زیورآلات این قوم از یاد رفته را ریشه یابی، وراه تازه ای را برای آشنایی با فرهنگ صابئین و معرفی شیوه کار آنها را بر روی زیورآلات باز نماید که می تواند راه گشای شناخت بستر های فرهنگی این تولیدات وتحولات ناشی از آن باشد و با گسترش این هنر سنتی، آن را با تکنیک های فلز کاری دوره سلجوقی تلفیق دهد. برای رسیدن به این هدف تعداد کثیری از انواع زیورآلات میناکاری صابئین را مورد بررسی قرار گرفته اند. چهار رویکرد اصلی در این زیورآلات میناکاری شده قابل شناسایی است: جنبه تزیینی، جنبه اعتقادی، جنبه اقتصادی و بارگذشته گرایی محض(نوستالژیک) و یا حسرت گرایی تاریخی. همچنین شش دسته از نقوش حیوانی، گیاهی، ابنیه تاریخی، بلم، انسانی و ادغامی عملکردی مهمی در تداوم و ماندگاری آنها بر عهده دارند که اغلب با تکنیک هایی چون حکاکی، قالبی و ملیله کاری اجرا شده اند. روش تحقیق به صورت توصیفی وتحلیلی است. با تحلیل نمونه های مورد پژوهش از زیورآلات میناکاری صابئین مندائی، از نظر فن ونحوه ساخت، نقوش و مواد بکار رفته در آنها مورد استنتاج قرار گرفته است. کلید واژگان: زیورآلات صابئین، مینای صابئین، زیورآلات میناکاری، نقوش تزیینی، صابئین مندائی.