نام پژوهشگر: کامبیز توکلی

اثرآتش سوزی روی برخی از خصوصیات پوشش گیاهی مراتع سنندج
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه کردستان - دانشکده منابع طبیعی 1393
  کامبیز توکلی   حامد جنیدی جعفری

این تحقیق به منظور بررسی اثر آتش¬سوزی روی برخی از خصوصیات پوشش گیاهی مراتع سنندج صورت گرفته است. به این منظور سه منطقه در اطراف سنندج (با شرایط یکسان)که از 1 تا 3 سال قبل در آنها آتش¬سوزی اتفاق افتاده بود، در نظر گرفته شد. برای نمونه¬برداری از پوشش گیاهی 6 واحدکاری یا سایت (3 سایت آتش¬سوزی و 3 سایت شاهد) انتخاب و در هر یک از سایت¬ها 2 ترانسکت (در راستای شیب و عمود بر شیب) و در امتداد هر ترانسکت 15 پلات مستقر شد (12 ترانسکت و 180 پلات). در داخل پلاتها خصوصیات پوشش گیاهی شامل درصد تاج پوشش گیاهی، خاک لخت، سنگ و سنگریزه، لاشبر و تولید برآورد گردید. تنوع گونه¬ای، یکنواختی و غنا به ترتیب با استفاده از شاخص¬های شانون – وینر، شانون و مارگالف محاسبه گردید. برای مقایسه میانگین¬ خصوصیات گیاهی بین سایت¬های آتش¬سوزی شده و شاهد از آزمون t مستقل استفاده شد. نتایج نشان داد به غیر از بوته¬ایها، پوشش تاجی در سایر فرم¬های رویشی در سایت¬های آتش¬سوزی به صورت معنی¬داری افزایش یافت. پوشش تاجی کل، درصد خاک لخت و تولید در هر سه سال در اثر آتش¬سوزی دارای افزایش معنی-داری بوده ولی لاشبرگ در اثر آتش¬سوزی بطور معنی¬داری کاهش یافت. آتش¬سوزی بر تنوع در سال اول تأثیری نداشت، اما تنوع در سالهای دوم و سوم پس از آتش¬سوزی افزایش معنی-داری داشت. غنای گونه¬ای در هر سه سال در اثر آتش¬سوزی افزایش معنی¬داری داشت. یکنواختی فقط در سالهای دوم و سوم پس از آتش¬سوزی دارای افزایش معنی¬داری بود. آتش-سوزی باعث افزایش معنی¬دار کلاس خوشخوراکی i و ii شده ولی آتش¬سوزی بر کلاس خوشخوراکی iii در سال اول و دوم تأثیری نداشته اما در سال سوم باعث کاهش معنی¬دار کلاس خوشخوراکی می¬شود. از نتایج چنین استنباط می¬شود که آتش¬سوزی موجب کاهش گونه¬های چوبی و افزایش گیاهان علفی شده و باعث افزایش تولید، تاج¬پوشش، تنوع، غنا، یکنواختی و خوشخوراکی می¬شود. بر اساس نتایج این تحقیق می¬توان آتش را به¬ عنوان یک ابزار مدیریتی ارزان برای احیاء اکوسیستم¬های مرتعی سنندج در نظر گرفت.