نام پژوهشگر: منا احراری

طراحی مرکز اعتلای هنر موسیقی با رویکرد رابطه بین معماری و موسیقی
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت - دانشکده هنر و معماری 1393
  منا احراری   حسین ذبیحی

در هنر معماری فضا منزلتی خاص دارد معمار هنرمند نیز چون دیگر آفرینندگان هنر، قادر است با ایجاد فضاهای گوناگون، همان تاثیرات عاطفی و روحی را القا کند که مثلا موسیقیدان به مدد الحان و سازها ایجاد می کند. موسیقی همواره یکی از بزرگترین همدمان بشر و از نزدیکترین هنرها به او بوده است، در طول تاریخ . ، حضور در فضاهای آکنده با موسیقی بخشی از فعالیت های آگاهانه انسان در جوامع بشری از جشن های المپیا در یونان و تماشای گلادیاتورهای رومی گرفته تا فستیوالها ، مراسم مذهبی و آیینی، کنسرت ها، اپرا و ... بوده است. با توجه به اثرات زیبایی شناسی موسیقی و معماری در زندگی انسان ها نمی توان این موضوع را نادیده گرفت ،با این حال امروزه توجه به اهمیت ارتباط بین موسیقی و معماری به حداقل خود رسیده است، تا جایی که بسیاری از مردم (و نیز معماران) که غرق در محیط پر سروصدا و آلودگی تصویری و ارزشی شده اند، تنها به برداشت هایی نا روشن از این رابطه دست یافته اند و از استفاده خلاق از رابطه میان موسیقی و معماری و نیز غنا یافتن معماری به واسطه موسیقی غافل مانده اند. اکنون با توجه به جمعیت جوان کشور و گرایش عموم مردم به موسیقی، طراحی مرکزی با رویکرد موسیقایی الزامی است، چرا که ایران کشوری با قدمتچند هزار ساله دارای تمدنی غنی و از طلایه داران فرهنگ ، هنر و موسیقی در دنیا می باشد، از این لحاظ بر آن شدم تا با پژوهش درباره عوامل بنیادی موسیقی و رابطه بین معماری و موسیقی به طراحی مرکزی جهت اعتلای هنر موسیقی با این رویکرد بپردازم تا با این هدف مکانی جهت تجمع بخشیدن علاقمندان به موسیقی و ایجاد مرکزی برای ارائه و معرفی موسیقی و ابزار آن به مردم بپردازم. معماری و موسیقی یکی از ژرف اندیش ترین هنرها می باشندکه با هم یک رابطه دو سویه دارند این دو تجربه مانند جادویی هستند که انسان ها را در یک سحر سهیم می کنند و عناصر هریک در نقطه ای به نام ترکیب به وحدت می رسند،یک معمار از خمیر و گل و یک موسیقیدان از صدا و سکوت کمک می گیرد و هندسه آفرینش جدیدی را به وجود می آورند و در نهایت فضا و زمان به اوج خود می رسانند. معمار با عناصری چون نقطه، خط، سطح، حجم و یا با اصولی چون تکرار، ریتم ،تقارن ، تناسبات به توافق جدیدی دست می یابد و در مقابل ریتم، ملودی، ضرب آهنگ ،سکوت عناصری است که یک موسیقیدان با روشهایی چون تضاد ،تکرار و دگرگونی به آن دست می یابد.از نکات قابل توجه در این دو مقوله آن است که در موسیقی و معماری هنر می تواند چهره تعالی و الهی به خود بگیرد و هردو بر عواطف و احساسات تاثیر می گذارند چنان که در مساجد معابد و عبادتگاهها یا نواهای حزن انگیز این مساله وجود دارد. مکان در معماری امری بدیهی است اما در موسیقی شاید انتزاعی به نظر آید و بالعکس در مورد زمان در معماری انتزاعی و در موسیقی بدیهی است. اما خلق فضا، یکی از دیگر وجوه مشترک این دو هنر است که در هر دو حسی و انتزاعی می نماید ولی در معماری نمود بیشتری دارد.حرکت نیز در هر دو نمود عینی دارد ولی حرکت در موسیقی تجسم پویایی است ولی دست یافتن به حرکت در معماری با یک سری اصول امکان پذیر است یا به عبارتی معمار به راحتی موسیقیدان نمی توان به آن دست یابد. در نهایت معماری و موسیقی دو پدیده ای که در نگاه اول مشابه و متفاوت جلوه می کنند ولی هریک می تواند کامل کننده دیگری باشد. معماری ، موسیقی خاص می خواهد و موسیقی، معماری خاص خود را می طلبد و استفاده از موسیقی در خلق فضای معماری تاثیرگذار اهمیت بسزایی دارد و نکات کلیدی موسیقی در خلق فضای بهتر در معماری کمک می کند. موسیقی هم مانند سایر هنرها مثل سینما ، تئاتر ، معماری و نقاشی وظیفه اش بیان واقعیت هاست، البته بیان واقعیت ها در موسیقی به وسیله تصاویر صوتی صورت می گیرد. در اینجا صوت است که فضا سازی می کند.گرچه این فضا دارای حریم شخصی است که در ان صورت می تواند نفوذ کند ولی هر آنچه که در قلمرو شنیدن اصوات باشد را متاثر می کند، نتایج اثر آن نوعی فضا سازی در روح انسان است،موسیقی در عالم معنی اثر می گذارد. آهنگساز سعی دارد با نواختن اثر، فضای مورد نظرش را برای مخاطب تداعی کند، هنرمند باید امید ها و آرزوها را در مردم زنده کند و آنها را بشناساند،با توجه به تعاریف ذکر شده از موسیقی به نظر می رسد بتوان در یک عبارت کوتاه موسیقی را هنر بیان احساسات از راه استفاده از صدا ، سکوت و زمان دانست و با شناخت این عوامل بنیادی موسیقی می توان هر یک از این عوامل را به طریقی در معماری وارد کرد و یا اگر در معماری وجود دارند آنها را پر رنگتر نمود تا حضور موسیقی را در فضای معماری احساس کرد. ضرورت انتخاب موضوع : تطبیق دادن فرم های گوناگون با ساختار معماری و از روی مقیاس از جمله کارهایی است که تا کنون معماران زیادی انجام داده اند.مقیاس در تمامی هنر ها بخصوص در معماری جزء اصول اولیه است و فرم سمبلیک مورد استفاده باید خوب شناخته و درک شود به همین خاطر قیاس بین فرم های موسیقایی و معمارانه باید هوشمندانه انجام پذیرد چون تشابه بین فرمهای معماری و موسیقی به خاطر نوع مقیاس کلی که دارند بندرت است همانطور که گفته شد استفاده از نوعی فرم موسیقایی برای این مکان و استفاده از ابزار و وسایل جهت تطبیق معماری و موسیقی در این فضا می تواند این پروژه را جدید جلوه دهد. اهداف تحقیق : . یافتن رابطه ای بین معماری و موسیقی و تجلی آن در طراحی معماری . ارزیابی اینکه چگونه با الهام گرفتن از موسیقی می توان مرکز موسیقی طراحی کرد بطوری که با قرارگرفتن در ان مکان بتوان آن حس موسیقایی را حس کرد. . ایجاد فضایی برای کاربرد در حوزه موسیقی با استفاده از ارتباط بین اصول و احکام معماری و موسیقی روش تحقیق روش تحقیقکلی پایان نامه روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. کیفی به تناسب فصول پایان نامه از روش تحقیق متناسب با آن بهره می گیریم. فصل اول کلیات تحقیق است که توصیفی , تحلیلی می باشد .فصل دوم که شامل مبانی نظری تحقیق و بررسی نمونه های ایران و جهان می باشد که علاوه بر مبانی توصیفی ,تحلیلی جنبه مشاهده ای نیز دارد. در فصل سوم به روش تحقیق و نیز مبانی پایه ای پرداخته که علاوه بر روش توصیفی ,تحلیلی جنبه مشاهده ای نیز دارا می باشد فصل چهارم تجزیه و تحلیل وآنالیز سایت می باشد که تحلیلی کمی و نیز کیفی دارد و در فصل پنجم نیز اصول و مبانی طراحی می باشد که با توجه بر تحلیل و استنباط از فصول گذشته آن را جمع بندی کرده و در آخر به طراحی پرداخته و تحلیل های و کشف و شهود گذشته را بکار میگیریم. نتیجه گیری زیربنای دو مقوله معماری و موسیقی از یک نسج است دو مایه متفاوت در ذات ولی مشا به در بکارگیری و پیوند معنوی و ساختاری در وجود خود دارند. دستمایه های معماران و موسیقیدانان چون خمیری در دست آنهاست که با دست های توانای آنان به ترکیبی موزون در می آید. دستمایه آن سنگ و گل و شیشه و مصنوع ، از آن یک رنگ، ارتفاع ، کشش و طول معین، وزن و طنین بر توده های که احجامی خوشایند، کاربردی و اصواتی که طنین خوش و نوایی زیبا و ماندگار می شوند آن یک قابل لمس و این یک قابل لمس نیست. موسیقی و معماری دو هنجار یک ریشه اند که در هر دو عناصری با هم ادغام می شود در هر دو تکنیک های بعدی خود را به عرضه گذاشته و با هم رقا بت می کنند و روابط ریاضی به هر دو مستولی است و هر دو رنگ و بوی هارمونی و ترکیب را به خود می گیرند و هارمونی قالب شکل گیری خمیر هر دو است و در نهایت هر دو آفرینش اثر می انجامد حال بر همگان آشکار است که خروجی هر دو مقوله یکی نوا، صوت، نغمه ، طنین و دیگری حجم، کمپوزیسیون، فضا و مکان است ولی روند طراحی و ساختن بر یک پایه استوار است. اما زمان و مکان هر یک برای مقوله معماری و موسیقی به تنهایی قابل درک می باشد و در حالت دوم شاید به انتزاعی نمود می نماید. زمان برای موسیقی امری انکار ناپذیر جلوه می کند چون موسیقی زمان را هزار تکه می کند و در مقابل برای معماران پدیده غیر ملموس تر می نماید و باید با تکنیکهای بصری به آن رسید و اما مکان برای معماران چون ریشه و تار و پود است و برای موسیقی انتزاعی به نظر می رسد و شاید ، باید کمی با دیده شک به آن نگریست و در نهایت زمان – مکان دو پدیده ای که در هر دو هنر دو تجربه متفاوت احساس می شود. در بررسی هایی که از سالن های ساخته شده در ایران به عمل آمد، مشخص گردید که سالن ها عموماً یک منظوره و برای یک هدف خاص طراحی و ساخته شده اند و هیچکدام دارای مشخصات و امکانات سالن های چند منظوره نیستند. تالار وحدت ( رودکی سابق) برای مثال جهت اجرای اپرا و تئاتر شهر برای نمایش تئاتر احداث گردیده است. سالن ها اغلب بدون فضای پشتیبانی و تجهیزات بوده و دارای ورودی – خروجی های نامناسب و عملکردهای ضعیف هستند. اما در مطالعه ای که در مورد پروژه های خارجی انجام گردید کوچکترین مسائل از فرم بنا گرفته تا مسائل آکوستیک مد نظر قرار گرفته است.سیستم حاکم بر این طرح، مجموعه ای از ایده ها و ارزش هاست که کلیت آن را می رساند. از آن جایی که هریک از خصیصه های سازنده موضوع و مفاهیم تشکیل دهنده آن ها به طور مجزا و بدون عطف به دیگری مطرح می شوند همفاز نمودن و پیوسته نمودن آن ها در سیاست حاکم بر طرح، از ارزش بالایی برخوردار است تا بتوان وحدت و پیوستگی لازم را ا یجاد کرده. در این سیستم نظام استقرار فضاها به گونه ای انتخاب گردیده تا احساس تعلیق و سیلان بیشتری در داخل و خارج حس شود. نتیجه این کارها روشی برای به وجود آوردن یک معماری متحرک و احساسی است. و این در اثر حسی است که به نوع موضوع انتخابی (موسیقی) سعی شده که در مجموعه خرد فضاها و کلان فضاها مد نظر قرار گرفته و ایجاد شده است