به منظور مقایسه روش خشک کردن نظیر حرارت ملایم و حرارت زیاد بر ترکیبات شیمیایی، فراسنجه های تولید گاز و قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی برخی از انواع تفاله مرکبات شمال و جنوب (پرتقال، نارنگی، لیمو شیرین و لیمو ترش) و تفاله خشک تجاری در قالب چهار آزمایش انجام شد. نمونه مرکبات مورد مطالعه از مناطق شمال و جنوب کشور جمع آوری شد. پس از آب گیری، نمونه ها در شرایط نور خورشید خشک شدند و نمونه تفاله خشک مرکبات تجاری از کارخانه خوراک دام تهیه گردید. در آزمایش اول، ترکیبات شیمیایی مغذی و برخی از متابولیت های ثانویه (فنل کل و سیترات) نمونه های مرکبات مورد مطالعه در آزمایشگاه تغذیه دام اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین نمونه های تفاله مرکبات شمال و جنوب و نیز تفاله خشک تجاری از نظر ترکیبات شیمیایی و متابولیت های ثانویه اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0p<). تفاله خشک تجاری دارای بیشترین مقدار خاکستر ، ماده خشک، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی به ترتیب 7/15 ،27/95، 85/30 و 16/29 درصد در مقایسه با تفاله مرکبات شمال و جنوب بود. در بین تفاله نمونه های مرکبات شمال و جنوب، تفاله های لیمو ترش شمال و جنوب به طور معنی داری پروتئین کل بالاتری داشتند (05/0p<). بیشترین و کمترین درصد سیترات به ترتیب در تفاله پرتقال شمال (38/1 درصد) و تفاله خشک تجاری (22/0 درصد) به دست آمد. در آزمایش دوم، مقدار و نرخ تولید گاز تفاله مرکبات تجاری و نمونه های مختلف مرکبات اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که از نظر مقدار تولید گاز در زمان های مختلف بین نمونه های مختلف اختلاف معنی داری وجود داشت (05/ 0< p). تفاله نارنگی شمال و جنوب بیشترین و تفاله خشک تجاری کمترین حجم گاز تولیدی را به ترتیب 8/387 و 9/ 306در زمان های مختلف انکوباسیون داشتند. درآزمایش سوم، قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی انواع تفاله مرکبات شمال و جنوب با تفاله خشک تجاری مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین تیمارهای مختلف از نظر تأثیر بر ph محیط کشت اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0p<). در این آزمایش، تفاله خشک تجاری و تفاله پرتقال شمال به ترتیب بیشترین و کمترین ph را داشتند. تفاله خشک تجاری به طور معنی داری پایین ترین قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی را نشان داد (05/0p<). در آزمایش چهارم، به منظور مقایسه تأثیر روش خشک کردن بر عصاره استحصالی تفاله ها، از انواع تفاله مرکبات شمال و جنوب و تفاله خشک تجاری عصاره گیری شد. سپس تأثیر افزودن این عصاره ها بر فراسنجه های تولید گاز و مؤلفه های قابلیت هضم (مشابه با آزمایش دوم و سوم) مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که افزودن عصاره به طور معنی داری باعث افزایش تولید گاز در همه تیمارها نسبت به تیمار شاهد شد (05/ 0> p. بیشترین تولید گاز در بین تیمارهای آزمایشی مربوط به عصاره حاصل از نارنگی جنوب بود (05/ 0> p) . افزودن عصاره متانولی حاصل از تفاله مرکبات برph محیط کشت تأثیر معنی داری داشت (05/0p<). از این نظر، تیمار دارای عصاره نارنگی جنوب پایین ترین ph و تیمار شاهد و تیمار دارای عصاره تفاله خشک تجاری بالاترین ph را داشتند. همچنین این آزمایش نشان داد که بین تیمار شاهد و سایر تیمارها از نظر قابلیت هضم اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0p<). تیمار شاهد پایین ترین و تیمار دارای عصاره تفاله پرتقال جنوب بالاترین قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی را داشتند. به طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که روش خشک کردن و شرایط آب و هوایی می تواند ارزش تغذیه ای تفاله های مرکبات را تحت تأثیر قرار دهد.