نام پژوهشگر: فرهنگ علیاری

ژئوشیمی و ژنز کانسار مس قره تپه ماکو
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده علوم پایه 1393
  امین امین پور   فرهنگ علیاری

منطقه مورد مطالعه در شمال استان آذربایجان غربی، در شمال شهرستان ماکو، در شمال شرق روستای قره تپه قرار دارد. کمربند کوهزایی زاگرس که شامل بسیاری از کانسار های معدنی ایران می باشد، در منطقه آذربایجان به سه زون فرعی به نام های ارومیه-دختر، سنندج-سیرجان و کمربند زاگرس چین خورده تقسیم می شود. بخش هایی از این استان در زون البرز غربی قرار می گیرد. این زون ها همگی در اثر فرایند فرورانش نئوتتیس به زیر میکرو قاره ایران مرکزی ایجاد شده اند. فرورانش این اقیانوس باعث ایجاد ماگماتیسم مرتبط با حاشیه قاره ای فعال درطول ژوراسیک تا اواخر سنوزوئیک شده است. درزون های سنندج-سیرجان و ارومیه-دختر درون ماگماتیسم های نیمه نفوذی آن شامل میکرودیوریت ها، میکروتونالیت ها ومیکروگرانودیوریت ها کانه زایی هایی مانند مس، مولیبدن و ... صورت گرفته است.این کانه زایی ها با مشخصات زون های فرورانشی در تطابق کامل هستند. به منظور بررسی پتروگرافی این کانسار مطالعات صحرایی و نمونه برداری صورت گرفته و این نمونه ها از لحاظ ماکروسکوپی و میکروسکوپی مورد مطالعه قرار گرفته اند. در طی مطالعات میکروسکوپی، مقاطع نازک و صیقلی با استفاده از میکروسکوپ پلاریزان با نور عبوری و انعکاسی مورد بررسی قرار گرفتند و نتایج حاصل از این مطالعات نشان می دهد که سنگ های آهکی تیره رنگ دولومیتی پرمین به عنوان سنگ میزبان بوده و توده های نفوذی از جنس کوارتز آندزیت و دیاباز عامل کانی زایی بوده اند که به صورت دایک و سیل در سنگ میزبان نفوذ کرده اند. توده نفوذی کوارتز آندزیتی دارای بافت های ساب افیتیک، پورفیری وگلومروپورفیریتی که عمدتا از کانی های پلاژیوکلاز به صورت میکرولیت های درشت بلور و پیروکسن های دگرسان شده تشکیل شده است و همچنین توده نفوذی دیابازی با بافت ساب افیتیک که عمدتا شامل پلاژیوکلاز های میکرولیتی و کانی های مافیک به شدت دگرسان شده به اکسید آهن می باشد. در بررسی های ژئوشیمی، تجزیه شیمیایی نمونه ها به روشxrf و فراوانی عناصر کمیاب مورد مطالعه قرار گرفت، و با علم به این موضوع که سنگ میزبان مس سنگ آهک های دولومیتی می باشند بنابراین تمامی تجزیه های شیمیایی بر روی سنگ های میزبان (آهک های دولومیتی) جهت تعیین نحوه کانی زایی کانی مس صورت گرفته است. مقدار اکسید منیزیم و اکسید کلسیم به طور قابل توجهی مقدار بالایی را نشان می دهند که دلیل این موضوع دولومیتی بودن سنگ میزبان می باشد (ترکیب دولومیت camg(co3)2). با توجه به رسوبی بودن سنگ میزبان مورد مطالعه همان طور که در نمودار مربوط به تجزیه عناصر کمیاب آشکارا قابل مشاهده می باشد، مقدار عناصر کمیاب تغییرات زیادی را نشان نمی دهند و نهایتا به منظور یافتن پتانسیل ها و منابع زیرسطحی سولفیدی در محدوده کانسار مس قره تپه ماکو از مطالعات ژئوفیزیکی به روش های قطبش القایی (ip) و مقاومت ویژه الکتریکی (rs) استفاده شده است. بنا به وجود آثار و رخنمون مس در محدوده، اقدام به انتخاب پروفیلها و برداشت داده ها به روش مقاومت ویژه ظاهری و پلاریزاسیون القایی گردید. نتایج حاصل از این مطالعات به صورت مدل های نیمرخ مقاومت ویژه و پلاریزاسیون القایی ارایه شده است.