ویروس موزائیک کدو virus, sqmv) squash mosaic (از نظر اقتصادی در سطح جهانی یکی از ویروس های مهم کدوئیان به شمار می آید. در ایران نیز این ویروس در بسیاری از مناطق کشت کدوئیان وجود دارد. هدف از انجام این تحقیق، تعیین ویژگی های مولکولی و بررسی مقاومت برخی از ارقام کدوئیان در برابر جدایه ی بوشهر این ویروس بود. بدین منظوراز نمونه های خشک کدو آلوده به ویروس موزائیک کدو (موجود در بخش ویروس شناسی گیاهی ) استفاده شد و به منظور تکثیر و نگهداری ویروس در گلخانه ، بافت آلوده به ویروس به صورت مکانیکی به گیاه خیار چنبر مایه زنی شد. از آزمون نشت دو طرفه در ژل آگاروز جهت اطمینان از ویروسی بودن علائم ظاهر شده بر روی گیاه خیار چنبر استفاده شد. ویروس موجود درگیاهان آلوده خالص سازی شد و در بررسی های مولکولی مورد استفاده قرار گرفت. یکی از اهداف این تحقیق، تعیین ترادف کامل ژنوم ویروس بود که با استفاده از آغازگرهای اختصاصی طراحی شده انجام شد. محصول آغازگرها همسانه سازی و تعیین ترادف شدند. پس از تجمیع قطعات حاصل از تعیین ترادف، قطعه ای به طول 5818 جفت باز مربوط به رشته اول آر ان ا و همچنین قطعه ای به طول 3280 جفت باز مربوط به رشته دوم آر ان ا به دست آمد. ترادف به دست آمده به پروتئین ترجمه و جایگاه های برش پلی پروتئین تعیین شد. نتایج نشان داد که این جایگاه های برشی در جدایه ی فارس با سایر جدایه های sqmv در جهان یکسان است. آنالیزهای فیلوژنتیکی بر اساس ترادف نوکلئوتیدی و آمینواسیدی ژنوم کامل و هر یک از ژن ها به طور جداگانه نشان داد که جدایه ی بوشهر sqmv بیشترین شباهت را به جدایه ی ژاپن دارد.. با توجه به اهمیت این ویروس در ایران و نبود اطلاعات کافی در مورد آن، انجام مطالعات بیشتری در زمینه های اپیدمیولوژی و کنترل این ویروس در سراسر کشور ضروری به نظر می رسد. بخش دوم این تحقیق شامل بررسی مقاومت ارقام مختلف کدوئیان در برابر ویروس موزائیک کدو بود، به این منظور 45 رقم مختلف از کدوئیان ، از منابع مختلف تهیه و مورد بررسی قرار گرفتند ، پس از کاشت و نگهداری ارقام مختلف در شرایط بهینه گلخانه ای، ویروس موزائیک کدو به طریقه مکانیکی به گیاهان مایه زنی شد. پس از مایه زنی ارقام به مدت 25 روز هر 5 روز یک بار گیاهان از نظر بروز علائم مورد بررسی قرار گرفتند و بر اساس علائم ظاهر شده ، به هر کدام از آنها یک نمره خاص تعلق گرفت و بر اساس فرمول شدت بیماری و رابطه ذوزنقه ، شدت بیماری و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری محاسبه شد. از بین 45 رقم موجود ارقامی که دارای شدت بیماری کمتری بودند انتخاب شدند و مراحل کاشت و نگهداری آنها همانند مرحله اول صورت گرفت و در نهایت با استفاده از روش های آماری مقایسه بین ارقام صورت گرفت. در میان ارقام به کار برده شده رقم خربزه سوسکی دارای بیشترین میزان مقاومت در برابر ویروس موزائیک کدو بود و رقم خربزه مشهدی دارای بیشترین میزان حساسیت در برابر این ویروس شناخته شد. abstract