در روش سنجش بر مبنای جایگزینی شناساگر، یک شناساگر رنگی یا فلئورسانس کننده به صورت کاملاً برگشت پذیر با گیرنده پیوند برقرار می کند. با اضافه کردن آنالیتی رقابتی به این سیستم، آنالیت و شناساگر برای پیوند با گیرنده وارد رقابت می شوند. از آنجا که میل ترکیبی آنالیت با گیرنده بیشتر از شناساگر با گیرنده است، آنالیت جایگزین شناساگر پیوند داده شده با میزبان می شود. این جایگزینی سبب آزاد شدن شناساگر و تغییر سیگنال نوری آن می شود. شرط اساسی در این روش این است که میل ترکیبی بین شناساگر و گیرنده باید قابل مقایسه با میل ترکیبی بین آنالیت و گیرنده باشد. در آنالیز مخلوط های شیمیایی نیاز به گزینش پذیری طیفی الزامیست. بدین معنا که تنها گونه هایی که یا خود و یا محصولات حاصل از تعادلات شیمیایی شان دارای طیف های منحصر به فردی باشند، قابلیت اندازه گیری همزمان را دارا می باشند. در روش سنجش بر مبنای جایگزینی شناساگر، تفاوت در ثابت تعادل گونه های رقیب تحت شرایط تعادلی مختلف، باعث ایجاد داده های اسپکتروسکوپی می شود که آنالیز همزمان آنها را در سیستم های شیمیایی فاقد گزینش پذیری طیفی مقدور می سازد. در این تحقیق، با استفاده از روش سنجش بر مبنای جایگزینی شناساگر اندازه گیری همزمان دو آمینواسید هیستیدین و سیستئین بر اساس برهم کنش رقابتی شان با کمپلکس نیکل- موراکساید تحت شرایط تعادلی متفاوت و با به کارگیری روش های کالیبراسیون چندمتغیره مانند روش حداقل مربعات جزئی و شبکه ی عصبی مصنوعی تابع پایه شعاعی، با موفقیت انجام گرفت.