به منظور بررسی اثرات تلقیح بذر با باکتری های تثبیت کننده نیتروژن و محلول پاشی نیتروژن روی نخود (cicer arietinum l.)، آزمایشی در سال زراعی 1390–1391 در مزرعه شخصی کشاورزان در شهرستان درگز به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کاملاً تصادفی با 3 تکرار روی رقم ilc482 انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل عامل کود نیتروژن دار در دو سطح 30 کیلوگرم نیتروژن خالص و 30 کیلوگرم نیتروژن خالص (کود اوره) به عنوان آغازگر بعلاوه تلقیح با باکتری های همزیست نخود، عامل محلول پاشی اوره در چهار سطح (غلظت) صفر درصد، 2 درصد، 4 درصد و 6 درصد و عامل مراحل محلول پاشی در دو سطح یک مرحله محلول پاشی در مرحله گل دهی و دو مرحله محلول پاشی در مراحل گل دهی و پرشدن غلاف بود. به طور کلی نتایج بدست آمده از این آزمایش نشان داد که تیمارهای تلقیح بذر و محلول پاشی دو درصد اوره، ارتفاع بوته، عملکرد ماده خشک، عملکرددانه، وزن صددانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و وزن دانه در بوته را در سطح 5% افزایش داد ولی غلظت های بیشتر از دودرصد اوره با سوختگی گیاه، سبب کاهش صفات مذکور شد. تیمارهای مذکور بر شاخص برداشت و تعداد دانه در غلاف تاثیری نداشت. تلقیح بذر با باکتری همزیست، عملکرد دانه را 25 درصد افزایش داد و محلول پاشی 2% اوره نیز سبب بهبود عملکرد دانه به میزان 18 درصد افزایش داد. محلول پاشی 4% و 6% اوره، عملکرد دانه نخود به ترتیب به میزان 5 و 15 درصد کاهش داد.بیشترین عملکرد دانه ناشی از برهمکنش تلقیح بذر و محلول پاشی 2% اوره و کمترین آن ناشی از برهمکنش عدم تلقیح بذر و محلول-پاشی 6% بود. همچنین تلقیح بذر، درصد پروتئین دانه را به میزان 12 درصد افزایش داد و محلول پاشی اوره با غلظت های ÷2% ، 4% و 6% اوره نیز، درصد پروتئین دانه را به ترتیب به میزان 22، 16 و 6 درصد افزایش داد.