نام پژوهشگر: محمدعلی فتحی زاده

اسطوره و واقعیت در متن های غیر دینی پهلوی ( کارنامه ی اردشیر بابکان، شگفتی ها و برجستگی های سیستان، شهرستان های ایرانشهر، خسرو قبادان و ریدک، گزارش شطرنج )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  محمدعلی فتحی زاده   تیمور قادری

اسطوره و تاریخ را افسانه ها به هم پیوند می دهند، بخش عمده ای از مطالب مربوط به تاریخ ساسانیان در کتابهای تاریخ و کتابهای ادب ایرانیان، جنبه ی اسطوره ای دارد. منابع قبل از اسلام در زمینه تاریخ ساسانی بسیار اندک اند و شاید علت آن، از میان رفتن برخی منابع و نیز وجود سنت حفظ سینه به سینه مطالب در آن اعصار است. در منابع قبل از اسلام، مطالب واقعی و تاریخی، اندک است و مطالب عمدتاً صورت اسطوره ای دارد. مطالب اسطوره ای و غیر منطقی و ماوراء طبیعی را نیز جا به جا در لابه لای مطالب تاریخی گنجانده اند. در متن ها و کتیبه های بر جای مانده از دوران ساسانی رویدادهایی ذکر شده است که در آنها تاریخ به واسطه ی باورهای دینی و تعالیم مذهبی شاهان و نگارندگان متن ها، که خود از مغان و یا خاندان های به جای مانده از آنها بوده اند با عناصر اسطوره ای در آمیخته است که این روند در متن های دینی نکته ای غیر معمول نیست، اما در هم آمیختگی عناصر اسطوره ای با رویدادهای تاریخی حکایت از آن دارد که شاهان ساسانی برای مشروعیت بخشیدن به پادشاهی خود و موجه جلوه دادن حکومت از این عناصر به بهترین وجه ممکن استفاده کرده اند، آنطور که یادآور مباحث دینی در ذهن خوانندگان این متن ها و عامه ی مردم باشد. در این رساله سعی بر آن است تا نمونه هایی از این رویدادها را در چند متن پهلوی مورد مطالعه قرار دهیم.