نام پژوهشگر: سوگل اکبرزاده ارباطان

رنگ بری فسفریک اسید تولید شده به روش تر (wet)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - پژوهشکده انرژی و محیط زیست 1392
  سوگل اکبرزاده ارباطان   کاظم کارگشا

فسفریک اسید یکی از اسیدهای پر مصرف و پرکاربرد می باشد. تولید صنعتی فسفریک اسید هم با روش تر و هم با روش خشک امکان پذیر است. در روش خشک سنگ معدن فسفات در یک کوره الکتریکی احیاء می شود و تولید فسفر عنصری می کند و سپس در هوای اضافه به منظور تولید فسفریک انیدرید می سوزد. سپس برای تولید فسفریک اسید هیدراته می شود. در روش تر سنگ معدن در سولفوریک اسید حل می شود و مخلوط لجنی حاصل فیلتر شده و فسفریک اسید با غلظت پائین تولید می شود. اسید تولید شده به روش تر ناخالص بوده و قهوه ای رنگ می باشد. این رنگ قهوه ای به علت وجود مواد آلی در فسفریک اسید می باشد که این مواد آلی به عنوان ناخالصی از سنگ معدن فسفات و یا موادی که در طول پروسه تولید به سیستم اضافه می شوند، نشات می گیرند. مقدار مواد آلی در اسیدهای مختلف با توجه به طبیعت سنگ فسفات اولیه و متدهای آماده سازی اسید، متفاوت خواهد بود.هر چه مقدار این مواد آلی بیشتر باشد، شدت رنگ اسید بیشتر است. در این پژوهش سعی بر این است که فسفریک اسید تولید شده به روش تر، توسط یک واحد تولیدی ایرانی، به منظور استفاده در صنایع غذایی بی رنگ شود. به این منظور ابتدا اسید در درجه حرارت مناسب حرارت داده می شود که در این مرحله مواد آلی با نقطه جوش پائین حذف می شوند. سپس از یک اکسنده برای اکسید کردن مواد آلی باقیمانده استفاده شده و مواد آلی اکسید شده توسط یک اکسنده مناسب حذف می شوند. در این پژوهش با استفاده از آب اکسیژنه به عنوان اکسنده 96 درصد مواد آلی حذف شده و در نتیجه اسید صنعتی قهوه ای رنگ به اسید سبز رنگ تبدیل شده است. رنگ سبز به دلیل وجود یون های آهن 2+ می باشد که با افزایش ph به 2 الی 3 و رسوب دادن این یون ها، اسید سبز رنگ مرحله قبل تبدیل به اسید بی رنگ شده است. این متد می تواند با متدهای دیگر تولید فسفریک اسید خالص برای صنایع غذایی مانند استخراج حلال – حلال که مقدار بسیار زیادی از حلال های گران قیمت مورد نیاز است و یا تولید فسفریک اسید خالص به روش حرارتی که از نظر تجهیزات و انرژی مورد استفاده بسیار هزینه بر است، از نظر هزینه و مقدار انرژی مصرفی رقابت کند.