نام پژوهشگر: ثمین بزرگمند

چگونگی بازتاب نمادهای اساطیر ایرانی در آثار بهرام بیضایی با نگاهی به نمایشنامه های آرش ، کارنامه بنداربیدخش و اژدهاک
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده هنر و معماری 1392
  ثمین بزرگمند   محمرضا خاکی

این رساله در بردارند? پنج فصل است که فصل آخر آن متعلق به نتیجه گیری می باشد . در فصل اول آن فرضیه ها و روش تحقیق و سوالاتی که در این پژوهش به وجود می آید ، مطرح می گردد. در فصل دوم ، ایران به عنوان یک واقعیت جغرافیایی با اشاره ای به تاریخ این سرزمین آمده و سپس اسطوره و کارکرد آن در ادبیات فارسی شرح داده شده ، در ادامه به شناخت اساطیر ایرانی بر اساس منابع درجه اول پرداخته شده و مهم ترین ایزدان و ایزدبانوان ، دیوان و شیاطین ، اساطیر پهلوانی اعم از زن یا مرد ، موجودات و مکان های اساطیری توضیح داده شده اند . هدف این بخش ایجاد زمینه برای شناخت اجمالی از اساطیر و ورود به متن بوده است .در بخش آخر این فصل ، انسان و رابطه اش با اساطیر آمده است . فصل سوم ، در بخش اول آن به آرش پرداخته شده . در این بخش ابتدا سیر حضور آرش را در متون کهن فارسی بررسی کرده ام ، سپس اشارت به هویت تاریخی و حماسی او داشته و بعد رد پای آرش را در ادبیات نمایشی معاصر و ادبیات منظوم و منثور دیده ایم . بخش بعدی این فصل به ضحاک اختصاص دارد ، ابتدا رد پای ضحاک در متون کهن اوستایی و پهلوی را مورد بررسی قرار داده ام و سپس روایت آن در شاهنامه را . و در قسمت نهایی این فصل به جمشید ، اینکه او چه کسی است ، چرا فرّه ایزدی از او جدا می شود ، جام جم چیست و رد پای آن در فرهنگ های مختلف و تعبیرات دربار? آن و در نهایت سرنوشت جم و مرگش به دست ضحاک ذکر شده است . در فصل چهارم ، نگره های بیضایی را به سه اسطور? یاد شده و مقایس? آثار وی با هم عصرانش به جا آورده ام . در بخش نتیجه گیری کوشیده ام تا به رهیافت و برداشت های بیضایی از اسطوره ها و نیات و مقاصد او و اینکه کلاً بیضایی با اسطوره زدایی از اساطیر و آوردن آنها به عصر ما می کوشد تا وجوه اجتماعی و فرهنگی امروزین را در قالب اسطوره بازتاب دهد و به مفاهیمی مثل عدالت اجتماعی ، خواست و حقوق فردی ، تجاوز به حدود ملی و میهنی ، قدرت و دانش و رابط آن دو ، صاحب قدرت و تحت سلطه های قدرت و بالاخره مفهوم شرقی و ذهنی اسطوره بپردازد و خوانشی نو از مفاهیم اسطوره و متون اساطیری ارائه دهد .