یکی از راههای آشنایی¬زدایی و غرابت بخشیدن به سخن، استفاده از بیان متناقض¬نماست. شاعر به وسیله این ترفند، زبان خبری، تکراری و روزمره را تبدیل به زبان ادبی می¬کند. زیبایی و شگفت¬انگیزی و تأثیر تصاویر و مفاهیم خلق شده متناقض¬نما بستگی دارد به وسعت خیال، طرز تفکر و احساسات و عواطف گوینده آنها. در ادب فارسی در تمام دوره¬ها چنین تصاویر و مفاهیمی توسط شاعران گوناگون خلق شده است، اما سنایی¬غزنوی اولین شاعری است که این گونه مفاهیم و تصاویر را در شعر خویش به طور گسترده به کار گرفت و از جهت بیان متناقض¬نما نیز گوی سبقت از دیگران ربوده است. در ادب¬عربی نیز شاهد متناقض¬نما در سروده¬های ابن¬عربی هستیم که آمیختگی عرفان با ادب و تحول تکاملی ادبیات از سادگی به ژرفایی را می توان مهمترین عامل گسترش متناقض¬نما در ادب عربی برشمرد. در این پژوهش به تحلیل متناقض¬نما در سروده¬های سنایی و ابن¬عربی در دو سطح زبانی و معنایی به شیوه تحلیلی- توصیفی پرداخته شده است. دستاورد پژوهش بیانگر آن است که متناقض¬نما نه تنها در میان عناصر دستوری در سروده¬های سنایی بیش از ابن¬عربی است، بلکه بسامد این شگرد زبانی در حوزه معنایی و صور خیالِ وی نیز چشمگیرتر از ابن¬عربی است.