برای ارزیابی تحمل تنش اسمزی در ارقام گندم و ارتباط آن با نشانگرهای پروتئینی آزمایشی در دانشکده ی علوم کشاورزی در سال 1391 انجام شد. در این آزمایش 20 رقم گندم در سه سطح تنش (شاهد، 6- و 12- بار) به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به صورت هیدروپونیک کشت شد. نتایج نشان داد که تنش اسمزی کلیه صفات مورفولوژیک را کاهش و بیشتر صفات فیزیولوژیک مانند قندهای محلول، پرولین و کلروفیل کل را افزایش داد. ارقام بک کراس روشن زمستانه، شیرودی، توس، اروم، زرین، آرتا و مغان 3 با داشتن شاخص های تحمل بالا در گروه ارقام متحمل و ارقام میهن، رسول، دریا، سوسن، تجن، مغان 2، کویر و ارگ در گروه ارقام حساس قرار گرفتند. براساس نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای ارقام براساس صفات مورفوفیزیولوژیک در سطح شاهد، ارقام زرین، میهن، شیرودی، اینیا، گاسپارد، آرتا، گاسکوژن، مغان 1 و تجن انحراف از میانگین کل بالاتری برای اکثر صفات داشتند. در سطح تنش اسمزی 6- بار ارقام میهن، زرین، شیرودی، ارگ، توس، اروم، کویر و مغان 3 و در سطح تنش اسمزی 12- بار ارقام میهن و رسول در گروه ارقام متحمل قرار گرفتند. در تجزیه page-sds برای پروتئین های ذخیره ای بذر، ارقام در تجزیه خوشه ای به سه گروه تقسیم شدند و نتایج گروه بندی بر اساس نشانگرهای پروتئینی و صفات مورفوفیزیولوژیک نشان داد که این دو گروه بندی تطابق نسبی با هم دارند. براساس نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام در سطح شاهد در مجموع 2 نشانگر مثبت برای صفات مورفوفیزیولوژیکی شناسایی شد. در سطح شاهد نشانگر 3 که با سه صفت در ارتباط بود، به عنوان موثرترین نشانگر در این سطح شناخته شد. بین داده های مورفوفیزیولوژیک در سطح تنش اسمزی 6- بار با داده های پروتئینی هیچ رابطه ای به دست نیامد. در سطح تنش اسمزی 12- بار در مجموع 3 نشانگر مثبت برای صفات مورفوفیزیولوژیکی شناسایی شد. نشانگر 2 بیشترین تعداد ارتباط معنی دار را با صفات مورفوفیزیولوژیکی داشت و به عنوان موثرترین نشانگر در ارتباط با داده های مورفوفیزیولوژیکی در این سطح تنش بار شناخته شد