چکیده در این تحقیق دو حسگر شیمیایی نوری مبتنی بر یون¬پذیر سنتزی بیس(تیوفنال)-4 و? 4- متیلن دی آنیلین (btmd) جهت اندازه¬گیری یون¬های جیوه(ii) و مس(ii) ساخته شده ¬است. غشای این حسگرها علاوه بر یون پذیر شامل یون¬پذیر رنگیeth5294‎، سدیم¬تترافنیل¬بورات (natpb) به عنوان افزودنی آنیونی و دی اکتیل سباسات (dos) به عنوان نرم کننده در غشای پلی وینیل کلرید (pvc)می¬باشد. غشای تهیه شده بر روی قطعات پلکسی گلس تثبیت شد و در محلول آبی جهت اندازه¬گیری یون مورد نظر قرار گرفت. متغیرهایی مانند ph محلول و ترکیب اجزای غشا مورد بررسی قرار گرفت و مقادیر بهینه بدست آمد؛ سپس پارامترهای زمان پاسخ و تعدیل غشا، میزان برگشت¬پذیری، طول عمر، گزینش¬پذیری، دقت و تکثیر¬پذیری برای هر دو حسگر در شرایط بهینه بدست آمد. حسگر تهیه شده برای یون جیوه (ii)، دارای دامنه¬ی¬ وسیع خطی 5-10×0/1- 13-10×0/5 و حدتشخیص14-10×43/3 مولار و زمان پاسخ 90 ثانیه در شرایط بهینه می¬باشد. حسگر فوق دارای حساسیت، دقت، تکثیر¬پذیری و گزینش¬پذیری خوبی برای اندازه¬گیری یون جیوه است. این حسگر جهت تعیین مقدار جیوه در نمونه¬های آب رودخانه¬ی زاینده رود و آب معدنی مورد استفاده قرار گرفت و نتایج حاصل با روش پلاسمای کوپل شده¬ی القایی مقایسه گردید که توافق خوبی مشاهده شد. حسگر مربوط به یون مس(ii) نیز در شرایط بهینه دارای دامنه¬ی¬ خطی 6-10× 0/1 - 13-10×0/5 و حد تشخیص 14-10×58/3 مولار یون مس با زمان پاسخ 70 ثانیه می¬باشد. با توجه به اینکه این حسگر دارای حساسیت بسیار بالا می¬باشد بنابراین از آن در تعیین مقدار یون¬ مس در نمونه¬های حقیقی استفاده کرد بدین منظور از نمونه¬های آب رود خانه زاینده¬رود، آب معدنی و سنگ معدن استفاده گردید و نتایج حاصل با نتایج حاصل از روش پلاسمای جفت شده¬ی القایی (icp) توافق خوبی داشت. کلید واژه¬ها: یون¬پذیر سنتزی بیس(تیوفنال)-4 و? 4- متیلن دی آنیلین (btmd) ؛ یون جیوه (‏ii‏) ؛ یون مس (‏ii‏) حسگر شیمیایی نوری؛ اپتود