تصوّف، از جمله گرایش­های درون­گرا و عرفانی در اسلام است که در ابتدا با سرلوحه قرار دادن زهد و دنیاگریزی سعی بر طهارت جان داشتند و در ادامه با بارورسازی مبانی نظری خود، تزکیه نفسانی را مقدمه ای برای شناخت خداوند و فناء در او معرّفی کردند. خاستگاه تصوّف و این که این فرقه تا چه حدّ، وامدار اسلام اصیل و سنّت نبوی و جانشینان برحقش بوده، پیوسته محل بحث و جدل بوده است. از یک سو خود صوفیان پیشین? خود را به رسول خدا و امامان معصوم(علیهم السلام) می رسانند و از سوی دیگر محقّقین با استناد به شواهد تاریخی و نیز بدعت های موجود در این فرقه، آن را جریانی التقاطی و غیر اصیل می دانند. در این نوشتار با بررسی نحو? پیدایش تصوّف، به برخی عواملی که در شکل گیری این جریان سهیم بوده اند، اشاره شده است. همچنین به آداب و رسوم و عبادات فردی و جمعی که در خانقاه ها با استناد به کتب اهل تصوف انجام می شده است، اشاره می شود.