لوتیراستام یک داروی ضد صرع است که در درمان صرع پارشیال ، مایوکلونیک و صرع تونیک-کلونیک جنرالایز استفاده میشود.دوزاژ مصرفی این دارو 1000 میلی گرم است.دومپریدون آنتاگونیست رسپتورهای دوپامینرژیک (d3 و d2) است.این دارو معمولا برای درمان تهوع و استفراغ بکار میرود.همچنین این دارو خاصیت پروکینتیک دارد و برای تحرک و منظم کردن حرکت دستگاه گوارش نیز استفاده میشود. 10 تا 20 میلی گرم و حداکثر تا 80 میلی گرم در هر روز میتوان مصرف نمود.از عوارض جانبی این دارو در فرم خوراکی،خشکی دهان،ژینکوماستی،گالاکتوره،کاهش میل جنسی،راش های پوستی ودیگر واکنش های آلرژیک میباشند.فرم تزریقی هم عوارضی چون تشنج،آریتمی و ایست قلبی دارد. دراین مطالعه برای پیش تغلیظ مقادیر کم لوتیراستام در نمونه های بیولوژیک ادرار و پلاسما ، ترکیبی از روش میکرواستخراج فاز مایع با فیبر توخالی و اندازه گیری با کروماتوگرافی مایع با کارایی بالاhplc))، به کارگرفته شد،که نتایج قابل قبولی نداشت. سپس روی پیش تغلیظ داروی دومپریدون به روش میکرواستخراج فاز مایع با استفاده از فیبر توخالی کار شد ومقادیر ناچیز دومپریدون درپلاسما و ادرار به وسیله کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا(hplc) با دتکتور uv اندازه گیری شد ،که بسیار موفقیت آمیز بوده ونتایج قابل قبولی داشت .بهترین شرایط به منظور تغلیظ و استخراج دارو در نمونه ی ادراری را با بهینه سازی پارامترهایی مثل نوع حلال به کار رفته ،دما،سرعت هم زدن ،ph فاز دهنده و گیرنده می توان به دست آورد. دومپریدون از 10 میلی لیتر محلول بـازی نمـونـه بـا ) 9:ph (بـه داخـل یـک حـلال آلـی (n- اکتانول) که در منافذ دیواره فیبر قرار داشت استخراج شد. به دنبال آن این دارو از حلال آلی به داخل فاز گیرنده با ماهیت اسیدیph:2 ) (که در داخل فیبر قرار داشت وارد شد. در این مطالعه فاکتورهای موثر در میکرواستخراج که شامل ph فاز دهنده ، ph فاز گیرنده ، نوع حلال آلی، قدرت یونی فاز دهنده، زمان استخراج ،سرعت هم زدن ودمای استخراج است،بررسی و بهینه شد.پس از استخراج تحت شرایط بهینه، فاکتور پیش تغلیظ 03/105، تکرارپذیری در یک روز 4/3% و در سه روز 8/3%، حد تشخیص 15 نانوگرم برمیلی لیتر به دست آمد.

وپینیرول به عنوان آگونیست غیر ارگوت گیرنده هایدوپامینی معرفی شده است که علاوه بر درمان بیماری پارکینسون به عنوان یک داروی طولانی اثر در درمان سندرم پاهای بی قرار (rls) بکار رفته است. از عوارض جانبی آن می توان به بی اشتهایی، تهوع و استفراغ اشاره کرد البته مصرف دارو به همراه غذا می تواند از شدت این عوارض بکاهد. دیسکنزی، کاهش فشارخون وضعیتی، بی حالی و خواب آلودگی نیز با مصرف این دارو گزارش شده است. روپینیرول در کبد و توسط آنزیمcyp1a2 هیدرولیز می شود، نیمه عمر این دارو در بدن 5-6 hours است و متابولیت غالب آن n- despropyl ropinirole است که با ادرار دفع می شود. سطح پلاسمایی این دارو در بیماران متفاوت است و در مواردی که پاسخ مناسب از دارو دیده نشود، اندازه گیری سطوح پلاسمایی به منظور رساندن آن به مقادیر لازم، قبل از قطع دارو و جایگزین کردن با دیگر دارو های ضد پارکینسون ضروری است. استخراج دارو از محلول آبی 15 میلی لیتری که حاوی داروی روپینیرول در ph=11 بود، به فاز آلی که شامل حلال n- اکتانولی که در منافذ فیبر توخالی جای داده شده بود، صورت گرفت. سپس به منظور تغلیظ، داروی وارد شده در فاز آلی با یک عمل استخراجی برگشتی، به فاز آبی با ph=3 که در داخل فیبر توخالی قرار داشت، منتقل گردید. فرآیند استخراج به دلیل گرادیان و اختلاف ph بین دو فاز آبی انجام می شود. به منظور دستیابی به بیشترین فاکتور تغلیظ، پارامترهای موثر در استخراج نظیر نوع حلال آلی، ph فاز دهنده و گیرنده، قدرت یونی، زمان، سرعت همزدن دمای استخراج بررسی و بهینه شدند. پس از استخراج تحت شرایط بهینه، فاکتور تغلیظ 122، و حد تشخیص10µg/l با انحراف معیار نسبی 5/1% حاصل شد.

سیتالوپرام یک داروی ضد افسردگی و از دسته ssriهاست که به دو شکل مخلوط راسمیک rو sو با دوز مصرفی 40 mg برای فرمr و 20 mg برای فرم s در دسترس است و از طریق مهار بازجذب سروتونین به میزان محسوس تر و دوپامین و نوراپی نفرین به میزان کم تر اثرات ضد افسردگی خود را اعمال می کند. این دارو در بدن به میزان 80 درصد به پروتئین های پلاسما متصل می شود و به علاوه به طور ویژه ای توسط کبد متابولیزه می شود تا جایی که غلظت استاندارد دارو در خون برای مخلوط راسمیک به 100 تا 250 ng و برای فرم escitalopram به 50 تا 130 ng در هر میلی لیتر پلاسما می رسد. در این مطالعه از روش میکرواستخراج فاز مایع با استفاده از فیبر توخالی به همراه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا و دتکتور uv جهت پیش تغلیظ و شناسایی سیتالوپرام در پلاسما و ادرار استفاده شد. سیتالوپرام با pka=9.59 در 10 میلی لیتر از نمونه حل شده با ph=10.5 و توسط حلال استخراجی n-اکتانول وارد منافذ ریز فیبر توخالی می شود و بعد به داخل فاز گیرنده با ph=3 می شود. این استخراج به علت تفاوت ph بین داخل و خارج غشای فیبر توخالی است. در این مطالعه فاکتورهای مؤثر در میکرواستخراج شامل ph فاز دهنده و فاز گیرنده، نوع حلال آلی، میزان نمک، دمای فاز دهنده، زمان استخراج و سرعت هم زدن بررسی و بهینه شد. پس از استخراج دارو با شرایـط بهینـه فاز دهنـده با ph=10.5و فاز گیـرنده با ph=3، حلال آلی n- اکتانول، زمان استخراج 50 دقیقه، دمای 25 درجه سانتیگراد، دور همزن 750 و میزان نمک 5%، فاکتور پیش تغلیظ 106 و حد تشخیص ng/ml 50، انحراف معیار استاندارد در یک روز کاری 3% و انحراف استاندارد نسبی در چند روز کاری متوالی 5/3% حاصل شد. (1)

سیپروهپتادین، یک آنتاگونیست گیرنده ی h1 با اثر آنتی موسکارینی، آنتاگونیست سروتونین و بلاک کننده ی کانال کلسیم است. برای درمان علامتی وضعیت های آلرژیک، پیشگیری و درمان میگرن، اختلالات اشتها، اختلالات جنسی ناشی از داروهای ssri، آنژین پرینزمتال و بیماری کوشینگ استفاده می شود. در این مطالعه یک روش میکرواستخراج فاز مایع با استفاده از نوار حلال به همراه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا ( hplc) و شناساگر uv جهت پیش تغلیظ و شناسایی سیپروهپتادین در نمونه های بیولوژیک به کار برده شد. سیپروهپتادین از 10 میلی لیتر محلول بـازی نمـونـه (5/10:ph) بـه داخـل یـک حـلال آلـی (n- اکتانول) که در منافذ دیواره فیبر قرار داشت استخراج شد. به دنبال آن این دارو از حلال آلی به داخل فاز گیرنده آب با ماهیت اسیدی که در داخل فیبر قرار داشت وارد شد. فرآیند استخراج به دلیل گرادیان و اختلاف ph بین دوفاز آبی انجام می شود. به منظور دستیابی به بیشترین فاکتور تغلیظ، پارامترهای موثر در استخراج نظیر نوع حلال آلی ،ph فاز دهنده و گیرنده، قدرت یونی فاز دهنده، سرعت همزدن، زمان و دمای استخراج بهینه شدند. پس از استخراج دارو با شرایط بهینه فاکتور پیش تغلیظ 105، حد تشخیصµ/l 15، انحراف معیار استاندارد % 15/3 حاصل شد.

الانزاپین یک آنتاگونیست انتخابی مونوآمینرژیک با گرایش شدید به گیرنده های سروتونینی و دوپامین و موسکارینیست. مکانیزم اثر این دارو از طریق مهار گیرنده های دوپامین و سروتونین نوع دو صورت میگیرد که این دارو علاوه بر درمان اسکیزوفرنی در درمان مانیای حاد همراه با اختلال دو قطبی نوع یک استفاده میشود. با توجه به اینکه سطح پلاسمایی اولانزاپین به مقادیر نانو گرم در میلی لیتر میرسد لذا باید از متدی استفاده کرد که قدرت شناسایی و تفکیک این دارو را در این غلظت کم داشته باشد. در این مطالعه با روش میکرو استخراج فاز مایع بهمراه روش solvent bar جهت پیش تغلیظ و شناسایی اولانزاپین در پلاسما و ادرار میتوان استفاده کرد و مقادیر بسیار کم این دارو را در مایعات بیولوژیک تغلیظ و استخراج کرد. میتوان از نمونه های spike شده استفاده کرد و بعد مراحل پیش تغلیظ و استخراج و اندازه گیری دارو را با روش میکرواستخراج فاز مایع و solvent bar و hplc/uv انجام داد و بهترین شرایط به منظور تغلیظ واستخراج دارو در نمونه را با بهینه سازی پارامترهایی مثل نوع حلال – دما – سرعت هم زدن – فاز دهنده و گیرنده – ph و ... بدست آورد. لازم به ذکر است روش پیش تلغیظ داروی اولانزاپین به وسیله solvent bar یک روش جدید بوده و تا بحال جهت پیش تلغیظ و اندازه گیری اولانزاپین استفاده نشده است.

کابرگولین جزدسته دارویی هایپرپرولاکتمیا و اگونیست گیرنده d2 میباشد.الکالوئید ارگوت است.فراهمی زیستی ناشناخته ومتابولیسم گسترده ای دارد.بیشتر توسط هیدرولیز اسیل اوره و به مقدار کمتر توسط سیتو کروم p450متابولیزه میشود.دفع از ادرار ومدفوع ونیمه عمر حذف در افراد سالم 63 تا68 ودر بیماران مبتلا به هایپر پرولاکتمیا 79تا 115 ساعت تخمین زده میشود.قابل ذکر است که این دارو در بیماری پارکینسون وسندرم پلی کیستیک هم کاربرد دارد.دارویی بسیار potentاست وسطح پلاسمایی آن ناچیز است. روش اندازه گیری آن در حال حاضر با مشتق سازی و با استفاده از دستگاه mass-spectrometerمیباشد.که بسیار هزینه بر است ونیاز به دستگاه آن میباشد. در این پایان نامه با استفاده از متد پیش تغلیظ دارو با میکرو استخراج فاز مایع به کمک سالونت بار می توان مقادر بسیار کم این دارو را در مایعات بیولوژیک تغلیظ و استخراج نمود سپس با دستگاه hplc با دتکتور uv اندازه گیری کردو بهترین شرایط به منظور تغلیظ و استخراج دارو در نمونه را با بهینه سازی پارامترهایی مثل نوع حلال،دما،سرعت همزدن،ph فازدهنده و گیرنده و ...بدست آورد.روش پیش تغلیظ بوسیله سالونت بار یک روش جدید بوده و تابحال جهت پیش تغلیظ و اندازه گیری کابرگولین استفاده نشده است.