نام پژوهشگر: زهرا محمودشاهی

مفهوم اخلاص از منظر آموزه های اسلامی و تلویحات تربیتی آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1392
  زهرا محمودشاهی   بابک شمشیری

در دین مبین اسلام از جمله مسائل اساسی و مهم، موضوع اخلاص است. در این راستا هدف پژوهش حاضر روشن کردن مفهوم اخلاص، شناسایی نسبت این صفت با سایر صفات اخلاقی در چهارچوب آموزه های اسلامی و استنتاج تلویحات تربیتی آن است. این پژوهش از نوع پژوهشهای کیفی و گردآوری داده ها بصورت اسنادی است، و برای تحلیل داده ها نیز از روش توصیفی، تفسیری در آن استفاده شده است. در این پژوهش با توجه به اصل هدفمند بودن و تنوع حداکثری، کتابهای تفسیر المیزان، تفسیر تسنیم، تفسیرنمونه، اصول کافی، نهج البلاغه، معراج السعاده، جامع السعادات، غررالحکم و دررالحکم، مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش اخلاص«پاکیزه کردن عمل است از اینکه از برای غیر خدا در آن نصیبی باشد» و «خالص ساختن قصد و نیت از غیر خدا » است. صفات محبت و صدق از جمله صفات اخلاقی ملازم با اخلاص هستند که رابطه ای تنگاتنگ با آن دارند و صفت رذیله ریا در تقابل با اخلاص و ضد آن به شمار می آید. کسب آرامش روانی، ایجاد بصیرت، محبوب بودن شخص مخلص، دوری از محرمات از جمله پیامدهای فردی خلوص و پیامدهای اجتماعی آن افزایش اعتماد در مردم، رواج خدمت خالصانه می باشند. و برای پرورش اخلاص در متربی، با مطالعه و بررسی روش الگویی، محبت، روش تکلیف به اندازه توان، روش انذار و تبشیر، روش روبرو کردن به نتایج اعمال پیشنهاد شد. آنچه از پژوهش حاضر فهمیده شد اینست که اخلاص به نیت و انگیزه که جهت دهنده افعال و کردار آدمی در طول زندگی است، ارزش و اعتبار داده موجب صحب عمل و نجات انسان از تباهی می شود لذا با پاکسازی انگیزه و جهت خدایی دادن به آن تلاش افراد را در انجام امور بالا برده، آدمی را به سمت قرب الهی رهنمون می کند.