نام پژوهشگر: مهدی رادنیا

تأثیر انقلاب مشروطه بر اشعار نسیم شمال و ملک الشّعرای بهار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - پژوهشکده گیلان شناسی 1392
  مهدی رادنیا   ابوطالب سلطانیان

چکیده: انقلاب مشروطه، نقطه¬ی عطفی درتاریخ ایران- به ویژه تاریخ معاصر- محسوب می شود. این انقلاب بر بستر تاریخی، اجتماعی، سیاسی دوره¬ای شکل گرفت که می¬توان آن را دوره¬ی گذار از سنّت به تجدد دانست و توانست مفاهیم جدید را درحوزه¬ی اندیشه و فکر ایرانیان وارد سازد. از پیش و هم زمان با این انقلاب، ادب فارسی به ویژه شعر از چهارچوب و پوسته¬ی کهن خود کم¬کم و هم زمان با تحولات سیاسی - اجتماعی دوره¬ی قاجار جدا می¬شد و به سوی سادگی و روانی در کلام روی می¬آورد. در مضامین این دوره مفاهیمی چون وطن، ملّت، آزادی، قانون، حق حاکمیّت مردم و... که تحت عنوان مشروطه تبلور می¬یافت، توانست بخش گسترده¬ای از شعر فارسی را در برگیرد. شاعران نقطه¬ی تمرکز خود را بر این مفاهیم استوار ساختند و خود نیز از این مفاهیم تأثیر گرفتند و هم سبب نشر و تبلیغ آن ها به وسیله¬ی شعر شدند. نسیم شمال و ملک¬الشّعرای بهار از جمله شاعران عصر مشروطه هستند که مفاهیم یاد شده در شعر آنان جایگاه ویژه¬ای دارد. در این رساله به تأثیر مفاهیم یادشده در شعر این دو پرداخته می¬شود. پرسش اصلی این رساله این است که مفاهیم مشروطه چه تأثیری بر شعر این دو شاعر دارد؟ در پاسخ می-توان گفت اشعار این دو بازتاب¬دهنده¬ی بسیاری از مفاهیم جدید هستند که در طی انقلاب مطرح و به خواسته¬های عمومی تبدیل شدند. همچنین تا کنون شعر این دو شاعر به شکل تطبیقی مورد بررسی قرار نگرفته است و نقاط اشتراک و افتراق اندیشه و شعرشان تجزیه و تحلیل نشده است. در گردآوری داده¬های پژوهش به روش کتابخانه¬ای عمل شده، بسامد آماری آن¬ها مورد توجّه قرار گرفته و سپس این داده¬ها به محک و سنجش توصیف و تحلیل درآمده است. واژگان کلیدی: مشروطه، نسیم شمال،ملک الشّعرای بهار، شعر، مفاهیم نوین