این تحقیق به منظور بررسی اثرات استفاده از فرم های فیزیکی کربنات کلسیم و اسید آلی بر عملکرد، صفات داخلی و پوسته تخم مرغان تخمگذار در انتهای دوره تولید انجام گردید. به همین منظور، تعداد 144 قطعه مرغ تخمگذار سویه های-لاین w36 در سن 58 هفتگی به صورت تصادفی از یک مزرعه تجاری انتخاب شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 6 تیمار (با 6 تکرار و 4 پرنده در هر تکرار) و آرایش فاکتوریل 2×3 با 3 فرم فیزیکی کربنات کلسیم (100 درصد آردی، 100 درصد گرانولی یا مخلوط 50 درصد آردی و 50 درصد گرانولی) و 2 سطح اسیدآلی (صفر و 0/2 درصد) انجام شد. صفات عملکردی مرغان تخمگذار به صورت هفتگی مورد بررسی قرار گرفت، فراسنجه های مربوط به کیفیت داخلی و پوسته تخم مرغ و همچنین فراسنجه های خون در انتهای هفته های 3، 6 و 10 آزمایش مورد اندازه گیری قرار گرفت. فراسنجه های استخوانی و وزن نسبی برخی اندامهای داخلی در انتهای دوره آزمایش مورد بررسی قرار گرفت. اگر چه نتایج به دست آمده نشان داد که تیمارهای مختلف تأثیر معنی داری بر عملکرد مرغان تخمگذار نداشتند، با این وجود استفاده از کربنات کلسیم به صورت مخلوط آردی و گرانول به همراه 0/2 درصد اسیدآلی از لحاظ عددی باعث بهبود تولید تخم مرغ و ضریب تبدیل غذائی در تمامی مراحل آزمایش گردید. تفاوت معنی داری بین فرم های فیزیکی کربنات کلسیم در مورد صفات کیفی پوسته تخم مرغ وجود نداشت، با این وجود استفاده از کربنات کلسیم گرانولی از لحاظ عددی باعث افزایش ضخامت، مقاومت، وزن مخصوص و درصد وزن پوسته تخم مرغ گردید. استفاده از اسیدآلی به صورت معنی داری (0/01>p) باعث افزایش شاخص سفیده، شاخص زرده، واحد هاو، ضخامت پوسته و مقاومت پوسته گردید. اگرچه تیمارهای مختلف تأثیر معنی داری بر کیفیت استخوان مرغان تخمگذار نداشتند، در هر صورت استفاده از اسیدهای آلی از لحاظ عددی باعث افزایش مقاومت و درصد خاکستر استخوان ران و درشت نی گردید. مرغان تخمگذار دریافت کننده اسید¬آلی دارای سطوح کلسیم خون بالاتر (0/05>p) و آلکالین فسفاتاز پایین تری (0/01>p) در مقایسه با سایر تیمارها بودند. استفاده از اسید¬آلی به صورت معنی داری (0/01>p) باعث کاهش ph خوراک و محتویات چینه دان گردید. به طور کلی نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که استفاده از اسیدآلی در جیره باعث کاهش ph خوراک و محتویات گوارشی، افزایش سطح کلسیم و کاهش سطح آنزیم آلکالین فسفاتاز خون و همچنین بهبود کیفیت داخلی و صفات کیفی پوسته تخم مرغ در مرغان تخمگذار می شود.