نام پژوهشگر: ریحانه حسینی

اخلاقیات در انوار سهیلی با تکیه بر اخلاق ناصری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  ریحانه حسینی   محسن محمدی فشارکی

اخلاق مهم ترین نیاز جوامع بشری است و حلق? گمشده ای است که به کمک آن می توان در عصر ارتباطات و فناوری اطلاعات تعادل برقرار کرد و از مفاسد روز افزون افراد جلوگیری کرد. انتقال مفاهیم اخلاق در قالب نصایح مستقیم گاهی علاوه بر موثر نبودن بر رفتار افراد، آنها را وادار به مقابله و انجام رفتارهای خلاف انتظار نیز می کند. نویسندگان ایرانی از دیر باز انتقادات خود را در قالب حکایاتی زیبا بیان داشته اند که علاوه بر زیبایی این حکایات و جنب? سرگرمی آنها، پیام نویسنده را نیز به دور از هر مشکلی به مخاطب منتقل می کنند. ادبیات فارسی سرشار از آثاری است که در حوز? ادبیات تعلیمی قرار می گیرند و به قصد متنبه کردن مخاطبی خاص و در نهایت متنبه کردن افراد بشر به رشت? تحریر در آمده اند. آثار ارزشمندی همچون کلیله و دمنه، بوستان و گلستان سعدی، غزلیات حافظ و ... اگر چه به صراحت هدف خود را نصیحت دیگران یا آمادگی آنها برای حکومت بیان نمی کنند، اما هدفی جز مبارزه با رذایل اخلاقی شایع عصر خود نداشته اند. در جوامع امروزی نیز توجه به این کارکرد آثار ادبی می تواند در بهبود بخشیدن به شرایط اخلاقی و رفتاری افراد بسیار موثر باشد. انوار سهیلی از آثار منثور مربوط به قرن نهم است. این اثر ارزشمند که در قرن انحطاط نثر فارسی(نهم) نگاشته شده است بسیاری از نشانه های نثر فنی را در خود دارد. مولانا حسین واعظ کاشفی سبزواری این کتاب را با هدف ساده تر کردن کلیله و دمنه جهت برخورداری اکثر افراد جامع? روزگار خود نوشته است. انوار سهیلی به جهت ویژگی های فکری نویسنده که واعظی پیش? او بوده و پیرو طریق? نقشبندیه، سرشار از مضامین اخلاقی است که نویسنده آنها را در لا به لای داستانهایی از زبان حیوانات یا انسانها آورده است. پیام های اخلاقی مولانا حسین واعظ کاشفی در این کتاب بسیار آشکار است و نویسنده سعی در پنهان کردن آنها در لفاف کنایات و عبارات پیچیده نکرده است. لذا این رساله تلاش دارد در حد توان به معرفی مولانا حسین واعظ کاشفی، انوار سهیلی و در نهایت طبقه بندی مضامین اخلاقی این اثر منثور و مقایس? آن با کلیله و دمنه بپردازد.